ਵਿਨੈ ਲਾਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ
ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਫੈਲ ਗਈ ਹੈ। oh my god! ! ਇਸ ਦਾ ਜਾਦੂ ਸਿਰ ਚੜ ਕੇ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹੋਰ ਭਲਾ ਕੀ ਹੈ ,ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਬੇਤਾਬੀ , ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਬਿਆਨ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਪਾਗਲਪਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕੇ ? ਅਸਲ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦਾ ਫੀਫਾ ਹੀ ਅਸਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਨਾਂ ਦੇਣਾ ਬੇਲੋੜਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਦੇਰ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਖੇਡ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਬਸਤੀ ਸਨ, ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਈਸੀਸੀ ਟੀ-20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ICC ਵਨ ਡੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੰਸਕਰਣ ਵੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਐਨੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਹੌਂਸਲਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੇਸਬਾਲ ਫਾਈਨਲ ਨੂੰ "ਵਰਲਡ ਸੀਰੀਜ਼" ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬਾਸਕਟਬਾਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਐਨਬੀਏ) ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਇਹ ਮੈਚ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੈਚਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਣ ਦੀ ਕੁਝ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸੀਰੀਜ਼ ਦਾ ਦਰਜਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦਾ ਕੋਈ ਖਿਡਾਰੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੈਚਾਂ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ “ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਸ ਸੱਚ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੌੜੀ ਜਾਂ ਸਸਤੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਰ ਖੇਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਦਰਜਾ ਜਾਂ ਅਹੁਦਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਹੱਕਦਾਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਚ ਸਰਵਉੱਚਤਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਵੀ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 32 ਟੀਮਾਂ ਜੋ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਰਾਊਂਡ ਪਾਸ ਕਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 2026 'ਚ ਕਿਸੇ ਟੀਮ ਨੂੰ ਫੀਲਡਿੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਕੇ 48 ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੈਚ 'ਚ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੰਗਾਂ 'ਚ ਸਜੇ ਹੋਏ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਗੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਜੋ ਰੋਮਾਂਚ ਦੌੜਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਕਾਬੂ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਖਾਸ ਪਲ ਹਨ ,ਜੋ ਫੀਫਾ ਨੂੰ ਫੀਫਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ "ਖੂਬਸੂਰਤ ਖੇਡ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਆਓ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਾ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਫੀਫਾ ਦੇ ਨਸ਼ੇ 'ਚ ਡੁੱਬ ਜਾਏ।
ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੀ ਜੀਉਂਦਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ? ਕੀ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਉਹ ਜਨੂੰਨ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਟੀਮ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾਅ 'ਤੇ ਲਗਾ ਕੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸ ਸਭ ਦੀ ਝਲਕ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵੱਲ ਵੇਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਾਂ ਈਵੈਂਟ ਨਾਲੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਮੈਚਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਗਲਤ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ। ਓਲੰਪਿਕ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਰਾਮਦੇਹ ਅਤੇ ਵਿਧੀਗਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਓਲੰਪਿਕ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਸੈਨ ਬੋਲਟ ਵਰਗਾ ਅਥਲੀਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਲਾ ਜਿਮਨਾਸਟ ਅਤੇ ਗੋਤਾਖੋਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁਬਕੀ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਤਾਲਬੱਧ ਚਾਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪੂੰਜੀ ਵੀ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਹ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਹੁਨਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੋ ਡਾਇਓਨਿਸ਼ੀਅਨ ਯਾਨੀ ਜਿਸਮਾਨੀ ਖੁਸ਼ੀ ,ਪਾਗਲਪਨ, ਕਾਮੁਕਤਾ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਵਰਗੇ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੈ , ਉਹ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹਨ।
ਇਹ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਓਲੰਪਿਕ ਤਮਗਾ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੈ ਪਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੋਰਿੰਗ ਅਦਭੁਤ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਗੁਆਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਹ ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਇਸ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਘੁਟਾਲਿਆਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨੀਵਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਅਜੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੈਚ ਖੇਡਣਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਵੀ ਹਨ ਕਿ ਕਤਰੀਆਂ ਨੇ ਫੀਫਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਬਣਨ ਲਈ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਨਸਲਵਾਦ, ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਵਰਗੇ ਕਈ ਘਿਨਾਉਣੇ ਕੰਮ ਸਿੱਖੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਨਾ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਗੱਲ ਹੈ ਕੇਤਲੀ ਨੂੰ ਬਰਤਨ ਨੂੰ ਕਾਲਾ ਕਹਿਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਖੰਡ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ 2022 ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਦੇ ਦੂਜੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਗਰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖੇਡ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਸਮਾਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖੇਡ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਸਮਾਂ ਯੂਰਪੀਅਨਾਂ ਲਈ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੈ ਪਰ ਯੂਰਪ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਮਹਾਂਦੀਪ ਨਾਲੋਂ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਲਾਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਾਫੀ ਰੌਲਾ-ਰੱਪਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।