ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ (Covid-19 Pandemic) ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ 'ਤੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੰਮ ਵੀ ਆਨਲਾਈਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਅਪਰਾਧੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਝਾਂਸੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਸਪੂਫਿੰਗ (Spoofing) ਦਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਅਪਰਾਧੀ ਫਰਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਬਣਾ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਫਰਾਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸਪੂਫਿੰਗ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਪੂਫਿੰਗ ਕੀ ਹੈ?
ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸਪੂਫਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧੀ ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਾਅਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅਪਰਾਧੀ ਨਾਮ, ਲੋਗੋ, ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸਦੇ ਕੋਡ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ URL ਦੀ ਨਕਲ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ,ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੰਡੋ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਐਡਰੈੱਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਵੀ ਨਕਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧੀ ਇੱਕ ਫਰਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਲਿੰਕ ਵਾਲੀ ਈਮੇਲ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਜਾਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਯੂਜ਼ਰ ਆਈਡੀ, ਪਾਸਵਰਡ, ਪਿੰਨ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ/ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ, ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ, ਕਾਰਡ ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੰਬਰ (ਸੀਵੀਵੀ) ਆਦਿ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਸੇਫਟੀ ਟ੍ਰਿਪਸ ਨੂੰ ਕਰੋ ਫਾਲੋ
ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬੈਂਕ ਕਦੇ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਣ ਵਾਲੀ ਈਮੇਲ ਨਹੀਂ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੇਰਵਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿੰਨ, ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਈਮੇਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ।
ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਵਿੱਚ ਪੈਡਲੌਕ ਆਈਕਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਯਾਦ ਰੱਖੋ। ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੰਡੋ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਇੱਕ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ Microsoft Internet Explorer ਵਿੱਚ ਲਾਕ ਆਈਕਨ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੰਡੋ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇਸ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਕਿਸ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਫਰਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਤੋਂ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਪੈਡਲਾਕ ਆਈਕਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੈੱਬਪੇਜ ਦਾ URL ਚੈੱਕ ਕਰੋ। ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ URL "http" ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਨੈਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਪਤਾ "https" ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ. ਇਸਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ "s" ਨੋਟ ਕਰੋ।