Raghuram Rajan on Banking Crisis: ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (Reserve Bank of India) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਗਵਰਨਰ (Raghuram Rajan) ਅਤੇ ਆਈਐਮਐਫ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਿੰਗ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ (Bank Crisis) ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਵੈਲੀ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਸੁਇਸ ਬੈਂਕ (Silicon Valley Bank) ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਗਲੋਬਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਆਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਕ ਵੱਡੇ ਖਤਰੇ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (International Monetary Fund) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਨੇ ਵੀ 2008 ਦੀ ਮੰਦੀ ਦੀ ਸਹੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਰਾਜਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਤਰਲਤਾ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 'ਲਤ' ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਹੁਣ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਵਿੱਤੀ ਵਿਵਸਥਾ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਲਾਸਗੋ 'ਚ ਦਿੱਤੇ ਇਕ ਇੰਟਰਵਿਊ 'ਚ ਰਾਜਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।' ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਤਰਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਖਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਕਦੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਾਜ਼ੁਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ।
ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਹਨ ਵੱਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਿਲੀਕਾਨ ਵੈਲੀ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਸੂਇਸ ਬੈਂਕ ਸੰਕਟ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ ਕਿ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸਿੱਧਾ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਿਸਟਮ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਮੰਦੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ
ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ, ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਨੇ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੁੰਦਿਆਂ ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੰਕਟ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੇ ਰਾਜਨ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਵਿਰੋਧੀ ਦੱਸਦਿਆਂ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ 2008 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੰਕਟ ਨੇ ਰਘੂਰਾਮ ਰਾਜਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।