Online Financial Fraud: ਆਨਲਾਈਨ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ (Online financial fraud) ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਵਿੱਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਨੇ 12 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ 1.4 ਲੱਖ ਮੋਬਾਈਲ ਹੈਂਡਸੈੱਟ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (Mobile Handset Department of Telecommunication) ਨੇ ਬਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨਲ ਕਾਲਾਂ ਲਈ 10-ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ 6-ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਸੀਰੀਅਲ ਨੰਬਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ 28 ਨਵੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਹੋਈ ਪਹਿਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਬੈਠਕ 'ਚ ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰ 'ਚ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਫਰਾਡ ਦੇ ਵਧਦੇ ਰੁਝਾਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਐਸਟਰਾ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਏਆਈ/ਐਮਐਲ ਅਧਾਰਤ ਇੰਜਣ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮੋਬਾਈਲ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕੇਗਾ ਜੋ ਜਾਅਲੀ ਅਤੇ ਜਾਅਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 1.40 ਮੋਬਾਈਲ ਹੈਂਡਸੈੱਟਾਂ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਕੱਟੇ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ ਜਾਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਜਾਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨਲ ਕਾਲਾਂ ਲਈ 10-ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ 6-ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਲੜੀ ਨੰਬਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਬਲਕ ਐਸਐਮਐਸ ਭੇਜਣ ਵਾਲੀਆਂ 35 ਲੱਖ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 19,776 ਇਕਾਈਆਂ ਜੋ ਫਰਜ਼ੀ ਐਸਐਮਐਸ ਭੇਜਦੀਆਂ ਸਨ, ਨੂੰ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, 30,700 SMS ਸਿਰਲੇਖ ਅਤੇ 1,95,766 SMS ਟੈਂਪਲੇਟਸ ਨੂੰ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ 500 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਤੋਂ ਪ੍ਰਖਰਪਨ ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ 3.08 ਲੱਖ ਸਿਮ ਅਤੇ 50,000 IMEI ਬਲਾਕ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੁਆਰਾ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ 70 ਲੱਖ ਮੋਬਾਈਲ ਕਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਨਾਲ ਹੀ, 900 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ 3.5 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।