ਬਹੁਤ ਉਡੀਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਆਮ ਬਜਟ (ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ 2023) ਕੱਲ੍ਹ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਮੱਧ ਵਰਗ ਨੂੰ ਇਸ ਬਜਟ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਉਮੀਦਾਂ ਸਨ। ਲੋਕ ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਕਟੌਤੀਆਂ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਰਾਹਤ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਬਜਟ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹੀ ਹੱਥ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਆਮਦਨ ਕਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜੋ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਹ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 2023-24 'ਚ ਟੈਕਸ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ 'ਚ ਚੰਗੇ ਵਾਧੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਜਟ 'ਚ ਕੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ? ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਇਸ ਛੋਟ ਨੂੰ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਚ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਦੂਸਰਾ ਬਦਲਾਅ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਵਿਵਸਥਾ 'ਚ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਦੀ ਸੀਮਾ ਵਧਾ ਕੇ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਸਲੈਬ ਦੇ ਤਹਿਤ 0 ਤੋਂ 3 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। 3 ਤੋਂ 6 ਲੱਖ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 5 ਫੀਸਦੀ, 6 ਤੋਂ 9 ਲੱਖ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 10 ਫੀਸਦੀ, 9 ਤੋਂ 12 ਲੱਖ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 15 ਫੀਸਦੀ, 12 ਤੋਂ 15 ਲੱਖ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 20 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 30 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ। ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਸਮਝੋ ...
ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। 2.5 ਲੱਖ ਤੋਂ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 5 ਫੀਸਦੀ, 5 ਲੱਖ ਤੋਂ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 20 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ 30 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, HRA, 80C ਵਰਗੀਆਂ ਲਗਭਗ 70 ਕਟੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟਾਂ ਹਨ।
ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ 'ਚ ਚੰਗੇ ਵਾਧੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕ ਪੁਰਾਣੀ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਟੈਕਸ ਵਸੂਲੀ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਕਮੀ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਤੋਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ…
ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2023-24 'ਚ ਟੈਕਸ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ 'ਚ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਧੇ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਬਜਟ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ 2023-24 'ਚ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ 10.5 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 9 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਆਮਦਨ ਕਰ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਆਮਦਨ ਕਰ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਜੀਡੀਪੀ ਵਾਧੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।