2023-24 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨ ਕਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਲਾਨ ਦੀ ਹਰ ਪਾਸੇ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੌਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 7 ਲੱਖ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੀਮਾ 5 ਲੱਖ ਸੀ।
ਪਰ ਇੱਥੇ ਦੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਬਾਰੀਕ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਟੈਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰ ਲੋਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਹਿਲਾ ਛੋਟ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਛੋਟ।
ਛੋਟ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਰਥ ਹੈ ਰਾਹਤ, ਜਦਕਿ rebate ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਛੋਟ। ਹੁਣ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਸਬੰਧੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਲਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਲੋਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਰਾਹਤ ਨਹੀਂ, ਛੋਟ ਹੈ। ਟੈਕਸ ਮਾਹਿਰ ਬਲਵੰਤ ਜੈਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇਹ ਛੋਟ ਸਿਰਫ਼ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਤੱਕ ਦੀ ਤਨਖਾਹ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਸੀ। ਬਾਕੀ ਗਣਨਾ ਨੂੰ ਛੋਟ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਯਾਨੀ ਇਹ ਛੋਟ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਵੇਗਾ।
ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਹਿਤ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਪਰ 6 ਤੋਂ 9 ਲੱਖ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 10 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਉਲਝਣ ਇਸੇ ਥਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਐਲਾਨ ਮੁਤਾਬਕ 7 ਲੱਖ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਮਿਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝੋ, ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਹਿਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 7 ਲੱਖ ਤੱਕ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 100 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 7 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਹਿਤ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਵੇਂ ਸਲੈਬਾਂ ਜਾਂ ਸਲਾਟਾਂ ਤਹਿਤ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਰਾਹਤ। ਇਹ ਛੋਟ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਹੈ।
ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੰਨ ਲਓ ਸੁਨੀਤਾ (ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਾਮ) ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ 6,99,000 ਰੁਪਏ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਸੁਨੀਤਾ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰੋ ਅਨੀਤਾ (ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਾਮ) ਦੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 7,50,000 ਰੁਪਏ ਹਰ ਸਾਲ ਟੈਕਸ ਸੀ। ਹੁਣ, ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਨੀਤਾ ਨੂੰ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਛੋਟ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹੁਣ ਅਨੀਤਾ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਲੈਬ ਮੁਤਾਬਕ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਤਲਬ 0-3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਕਸ, 3-6 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ 5 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 6-9 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ 10 ਫੀਸਦੀ ਟੈਕਸ।
ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਨੀਤਾ ਨੂੰ 3-6 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਲੈਬ (5 ਫੀਸਦੀ) ਲਈ 15,000 ਰੁਪਏ ਹੋਰ ਅਤੇ 6-9 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਲੈਬ (10 ਫੀਸਦੀ) ਲਈ 15,000 ਰੁਪਏ ਟੈਕਸ ਵਜੋਂ ਅਦਾ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ। ਪਰ ਅਨੀਤਾ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ 50,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਸਟੈਂਡਰਡ ਡਿਡਕਸ਼ਨ ਦਾ ਲਾਭ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਦੁਬਾਰਾ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਟੈਂਡਰਡ ਡਿਕਸ਼ਨ ਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਆਰੀ ਕਟੌਤੀ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਸਾਰੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 50,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਸਟੈਂਡਰਡ ਡਿਡਕਸ਼ਨ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 15 ਲੱਖ ਸਾਲਾਨਾ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 2500 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੁਣ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਟੈਕਸ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਸਾਈਟ ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਨਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਸਟਮ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਵਿਕਲਪ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।