ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋ ਉਦੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਦੂਜਾ, ਹੁਣ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ, ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵੇਚ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦੇਣਾ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਤੋਂ ਆਮਦਨ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਢੁਕਵਾਂ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਤਾਂ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸਾਂਗੇ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮਕਾਨ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਕੰਟਰੈਕਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਹਿੱਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮਾਲਕਾਂ ਨੇ ਹੁਣ 'ਲੀਜ਼ ਐਂਡ ਲਾਈਸੈਂਸ' ਐਗਰੀਮੈਂਟ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਅਪਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਿਰਾਏ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਸਮਝੌਤੇ ਜਾਂ ਕਿਰਾਏਦਾਰੀ ਸਮਝੌਤੇ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਕੁਝ ਧਾਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦੀਪ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਓਰਮ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਦੇ ਸੀਐਮਡੀ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕੀ ਫਾਇਦੇ ਹਨ।
ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ
ਭਾਵੇਂ ਕਿਰਾਇਆ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਦਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇਕਪਾਸੜ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਮਾਲਕ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਹ ਮਿਆਦ 11 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਜਾਇਦਾਦ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇਕਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਝੌਤਾ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਨਹੀਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਖਾਲੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਅੰਤਰ ਕੀ ਹੈ?
ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਿੱਚ, ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨੂੰ 'ਲੀਜ਼ਰ' ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ 'ਲਿਜ਼ੀ' ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ 'ਲਾਇਸੈਂਸਰ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸੀ' ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ 11 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੀਜ਼ ਸਮਝੌਤੇ 12 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ 10-15 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੋਟਰੀ ਰਾਹੀਂ ਸਟੈਂਪ ਪੇਪਰ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਮਿਆਦ 12 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਦੋਵਾਂ 'ਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਿਹਤਰ?
ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਸਮਝੌਤੇ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਤੋਂ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਰਗੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲਾਇਸੈਂਸਧਾਰਕ ਭਾਵ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਜਾਂ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ।
ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦੋ ਧਿਰਾਂ ਆਪਸੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਕਿਰਾਏ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਧਿਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਆਪਸੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਰੱਦ ਭਾਵ 'Null and Wide' ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੀਜ਼ ਜਾਂ ਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਬਣਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਹੋਰ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਨਾ ਦੇ ਸਕੇ।