Election News: 1950 ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1952 ਤੋਂ ਚੋਣਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤਹਿਤ ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦਿਲਦਾਰ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਅਲ ਦੀਦਾਰ ਸ਼ਮਸੀ ਅਕੈਡਮੀ ਤੇ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕਰਤਾ ਕੁੰਵਰ ਨਸੀਮ ਰਜ਼ਾ ਖਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 1904 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੋਕ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੋਟਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ।
ਰਿਕਾਰਡ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ
ਨਸੀਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਜ਼ਮਾਨੀਆ ਪਰਗਨਾ ਵਿੱਚ 1904 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1857 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਲ ਸੈਲਫ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਪਾਲਸੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ 1884 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈ। ਚੋਣ ਐਕਟ 1909 ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੋਣਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 50 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਦੋਵਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਕ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 50 ਵਿੱਚੋਂ 19 ਹਿੰਦੂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 1945 ਦੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਹੈ ਜੋ ਸੈਂਟਰਲ ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਟੋਟਲ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ
ਜੇਕਰ ਜ਼ਮਾਨੀਆ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ 1952 ਤੋਂ ਚੋਣਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1967 ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨੀਆ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨੀਆ ਅਤੇ ਦਿਲਦਾਰ ਨਗਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ 2012 ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੱਖਾਂ ਵੋਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਲਗਭਗ 120 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ 50 ਲੋਕ ਹੀ ਵੋਟ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਸਨ ਜੋ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ, ਵੱਡੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ, ਵੱਡੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਸਨ, ਯਾਨੀ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਟੈਕਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਇਆ ਵਸੂਲਦੇ ਸਨ, ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਲੋਕ ਵੋਟਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਉਹ ਚੋਣ ਲੜਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਕ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀ ਚਲਦੇ ਸੀ
ਉਸ ਸਮੇਂ 50 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 4 ਲੋਕ ਚੋਣ ਲੜਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਲ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬੋਰਡ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ 4 ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਤੇ 46 ਵੋਟਰ ਸਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿੱਤ ਕੇ ਲੋਕਲ ਬੋਰਡ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਜਿਹੜੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬੋਰਡ ਦੀ ਚੋਣ 1920 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ਹੀਰੂਦੀਨ ਖਾਨ ਨੇ ਵੀ ਚੋਣ ਲੜੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਸਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin
https://apps.apple.com/in/app/abp-live-news/id811114904