Islam: ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਰੱਬ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ 'ਅੱਲ੍ਹਾ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਕ ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਈ ਫਿਰਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।


ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ?


ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ 1.8 ਅਰਬ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਆ, ਸੁੰਨੀ, ਸੂਫੀ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ 85 ਫੀਸਦੀ ਸੁੰਨੀ ਸੰਪਰਦਾ ਤੇ ਲਗਭਗ 15 ਫੀਸਦੀ ਸ਼ੀਆ ਸੰਪਰਦਾ ਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਬਾਰੇ।



ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ (Sunni Muslim)


ਸੁੰਨੀ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਰੰਪਰਾ। ਇਹ ਅਰਬੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਸਾਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਸੁੰਨੀ ਦਾ ਅਰਥ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਾਂਗ ਉਹ ਵੀ ਕੁਰਾਨ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਾਰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੋ। ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਦੇ ਪੰਜ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ. ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ 5 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹਨ


ਹਨਾਫੀ ਸੁੰਨੀ  (Hanafi Sunni)


ਹਨਾਫੀ ਇਮਾਮ ਅਬੂ ਹਨੀਫਾ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।


ਮਲਕੀ ਸੁੰਨੀ (Maliki Sunni)


ਮਲਕੀ ਸੁੰਨੀ ਇਮਾਮ ਮਲਕੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੁੰਨੀ ਇਸ ਸੰਪਰਦਾ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।


ਹੰਬਲੀ ਸੁੰਨੀ (Hambali Sunni)


ਹੰਬਲੀ ਸੁੰਨੀ ਇਮਾਮ ਅਹਿਮਦ ਬਿਨ ਹੰਬਲ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।



ਸ਼ਫੀਈ ਸੁੰਨੀ (Shafi'i Sunni)


ਸ਼ਾਫਈ ਸੁੰਨੀ ਇਮਾਮ ਸ਼ਾਫਈ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।


ਸਲਫੀ ਸੁੰਨੀ (salafi sunni)


ਸਲਫੀ ਸੁੰਨੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਲ-ਏ-ਹਦੀਸ ਸਲਫੀ ਸੁੰਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਰ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਮਾਮ ਮੁਹੰਮਦ (ਸ.) ਹਨ। . ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਲਫੀ ਸੁੰਨੀ ਸਾਰੇ ਇਮਾਮਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।



ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ (Shia Muslim)


ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸ਼ਾਖਾ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਅਲੀ ਇਬਨ ਤਾਲਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਮਾਮ ਚੁਣਿਆ। ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪ-ਸੰਪਰਦਾ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹਨ। ਈਰਾਨ, ਇਰਾਕ, ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ, ਲੇਬਨਾਨ, ਕੁਵੈਤ, ਤੁਰਕੀ, ਯਮਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸ਼ੀਆ ਸ਼ਬਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ।


ਸੂਫੀ ਮੁਸਲਮਾਨ  (Sufi Muslim)


ਸੂਫੀਵਾਦ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਅਤੇ ਤਪੱਸਵੀ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਤਸਾਵੁਫ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਫੀਵਾਦ ਸੁੰਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸੂਫੀ ਸੰਪਰਦਾ ਹੈ। ਸੂਫੀਵਾਦ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ੁੱਧੀ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਨਿਰੀਖਣ ਦੁਆਰਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਅੱਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦੂਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਾਰ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨਾ, ਦਾਨ ਦੇਣਾ, ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਮੱਕਾ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।


ਅਹਿਮਦੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ  (Ahmadiyya Muslim)


ਅਹਿਮਦੀਆ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗੁਲਾਮ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਹਿਮਦੀਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਹਿਮਦੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਪੈਗੰਬਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਗੁਰੂ ਭਾਵ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗੁਲਾਮ ਅਹਿਮਦ ਪੈਗੰਬਰ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮਦੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10 ਤੋਂ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ, ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 1 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।