ਕੀ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਵਰਗਾ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਨਹੀ। ਇੱਥੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਸੱਪ ਦੀ ਤਾਂ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਵਰਗਾ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਜਿੰਨਾ ਤੇਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੁੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਜਿੰਨਾ ਤੇਜ਼ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਦੇ ਸੀ ਕਿ ਸੱਪ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਦਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸਨੂੰ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ।
ਸੱਪ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੰਘਣ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਭ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਚੇਤਨਾ ਹੈਸੱਪ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸੱਪ ਵੀ ਰੀਂਗਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਅਤੇ ਮਸੂਕਲੋਸਕੇਲਟਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਦਰਦ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਭ ਦੁਆਰਾ ਸੁੰਘਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸੁੰਘਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਸੱਪਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੱਪ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਉਸਦੇ ਆਕਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸੱਪ 6 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਕੁਝ ਗ੍ਰਾਮ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੱਪ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਬਣਤਰ ਥੋੜੀ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰੇਨ ਸਟੈਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਅਗਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਫੋਰਬ੍ਰੇਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੱਪ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਆਪਣੀਆਂ ਇੰਦਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁੰਘਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੇਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਸੱਪ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਕੰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਪਰ ਉਹ ਕੁਝ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੱਪਾਂ ਦੀ ਚੁਸਤੀ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਤਿੱਖੇ ਦਿਮਾਗ ਵਾਲੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।