ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਜ਼ੈੱਡ ਯਾਨੀ 1997 ਤੋਂ 2012 ਦਰਮਿਆਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲੋਕ ਹੁਣ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਵਰਚੁਅਲ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ 1981 ਤੋਂ 1996 ਦਰਮਿਆਨ ਜਨਮੇ 26 ਤੋਂ 41 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪਿਊ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 13 ਤੋਂ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਿਰਫ 32% ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਯਮਤ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 2014-15 ਵਿੱਚ 71% ਨੌਜਵਾਨ ਨਿਯਮਤ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸਨ। ਉਹ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਸਨੈਪਚੈਟ ਵਰਗੀਆਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਅਚਾਨਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਿਤ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਘਟੀ ਹੈ।
ਫੇਸਬੁੱਕ ਡਾਟਾ ਲੀਕ
ਦਰਅਸਲ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਡੇਟਾ ਲੀਕ ਅਤੇ privacy ਦੇ ਖਤਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਜ਼ੈੱਡ 'ਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਘੱਟ ਗਿਆ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੋਂ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੈ। ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਸਵਿਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਮੂਲ ਕੰਪਨੀ ਮੈਟਾ ਕੋਲ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ 'ਤੇ 62% ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਲਦੀ ਬੋਰ ਹੋ ਜਾਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੀਚਰਸ ਨਾਲ ਨਵੀਆਂ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਟਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਫੇਸਬੁੱਕ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੇ ਨਿਯਮਤ ਜਨਰੇਸ਼ਨ Z ਉਪਭੋਗਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਪਿਛਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗੀ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਡਸਟਿਨ ਯਾਰਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ- ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਜ਼ੈੱਡ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਟਸ ਕਾਫੀ ਬਦਲਾਅ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਪਿਊ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ 'ਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇਕ ਦੂਜੇ ਸਰਵੇ 'ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ 'ਚ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 73% ਬੱਚੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਂਟਲ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਨਿਊਰੋਸਾਇੰਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 73% ਬੱਚੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 30% ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। 10 ਵਿੱਚੋਂ 3 ਬੱਚੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਡਰ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜੇਪਨ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ, ਹਾਰਮੋਨਸ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।