Must Know Facts About Dengue : ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਕੇਸ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਅੱਧੇ ਕੇਸ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਏ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਕਰੀਬ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਪਚਾਰਾਂ, ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਸਿਰਫ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣ। ਪਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਦੱਸਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਡਰਨ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ।
ਡੇਂਗੂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
- ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਏਡੀਜ਼ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਚਾਲ ਵਿੱਚ ਟਾਈਗਰ ਮੱਛਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਿਖਾਓ।
ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਮੱਛਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਬਾਲਗ ਮੱਛਰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਭਰੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅੰਡੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਬਰਤਨ, ਕੂਲਰ, ਛੱਤ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਟਾਇਰ ਜਾਂ ਖਾਲੀ ਬਰਤਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ। ਇਸ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰੋ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ।
- ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਮੱਛਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਗੀਚੇ, ਬਾਲਕੋਨੀਆਂ, ਪਾਰਕ ਉਹ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਮੱਛਰ ਕੱਟਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਜਾਂ ਬੈਠਣ ਸਮੇਂ ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕੋਈ ਵੀ ਕਰੀਮ, ਲੋਸ਼ਨ, ਕੱਪੜੇ 'ਤੇ ਸਪਰੇਅ, ਆਦਿ।
- ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ 'ਚ ਕਪੂਰ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਮੱਛਰ ਘਰ 'ਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਮੱਛਰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਧੂੰਆਂ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ? ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੱਛਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਹੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹਵਨ ਦੇ ਕੱਪ 'ਚ ਗੁਗਗੁਲ ਰੱਖ ਕੇ ਧੂਪ ਧੁਖਾਉਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਉਸ 'ਚ ਕਪੂਰ ਪਾ ਕੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਧੂਆਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਘਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੱਛਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੇ।
ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਡੇਂਗੂ 2 ਤੋਂ 7 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
- ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ
- ਸਰੀਰ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਧੱਫੜ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਭਾਵ ਕਮਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਘਬਰਾਹਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਲਟੀਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਧੱਫੜ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹੈਮੋਰੇਜਿਕ ਬੁਖਾਰ ਡੇਂਗੂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ
- ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡੇਂਗੂ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਨੱਕ, ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਤੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੇਅਰਾਮੀ
- ਸਰੀਰ ਦੇ ਦਰਦ
- ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਸਪਾਟ ਵਰਗੇ ਜਖਮ
- ਬਹੁਤ ਪਿਆਸਾ ਹੋਣਾ
- ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
- ਉਲਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਖੂਨ ਆਉਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਬੁਖਾਰ ਲਈ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਲੇਟਲੈਟ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੈਰ, ਡਾਕਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਇਹ ਗੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਲੱਛਣਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲੋ।
- ਡੇਂਗੂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਡੇਂਗੂ ਸ਼ੌਕ ਸਿੰਡਰੋਮ (DSS) ਹੈ, ਇਸ ਬੁਖਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
- ਮਰੀਜ਼ ਬਹੁਤ ਬੇਚੈਨ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਚਣ, ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਗੰਭੀਰ ਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
- ਨਬਜ਼ ਹੌਲੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
- ਬੀਪੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਡੇਂਗੂ ਮੱਛਰ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ?
- ਡੇਂਗੂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਆਪਣੀ ਕਲੋਨੀ ਅਤੇ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮਿਲ ਕੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਰ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਛੱਤ ਜਾਂ ਬਾਲਕੋਨੀ ਵਿਚ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਬਦਲੋ। ਤਾਂ ਜੋ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਮੱਛਰ ਜੇਕਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਆਂਡੇ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਲਾਰਵਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ।
- ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਾਰਕ ਆਦਿ ਵਿਚ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।
- ਘਰ 'ਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟੈਂਕੀ ਨੂੰ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਲੋਰੀਨ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਵੀ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਖੈਰ, ਹੁਣ ਕੂਲਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੂਲਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਲਦੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁਕਾਓ ਅਤੇ ਪੈਕ ਕਰੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਡਰੇਨਾਂ ਅਤੇ ਡਰੇਨੇਜ ਸਿਸਟਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ।