Stress and Hair Fall : ਤਣਾਅ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇ ਜੋ ਇਹ ਕਹਿ ਸਕੇ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਕੁਝ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਘਿਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਤਣਾਅ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਤੋਂ ਰਿਫਲੈਕਟ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਇਮੋਸ਼ਨਜ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਅਸਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਹੀ ਵਾਲ ਸਫੇਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ?
ਕੀ ਤਣਾਅ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ?
ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤਣਾਅ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਵਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦੀ ਗਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਿਰਫ ਤਣਾਅ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਤਣਾਅ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਡਾਕਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਟੇਲੋਜਨ ਇਫਲੂਵਿਅਮ (Telogen effluvium), ਟ੍ਰਾਈਕੋਟੀਲੋਮੇਨੀਆ (Trichotillomania) ਅਤੇ ਐਲੋਪੇਸ਼ੀਆ ਏਰੀਏਟਾ (Alopecia areata), ਇਹ ਤਿੰਨੋਂ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਲਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤਣਾਅ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਟੈਲੋਜਨ ਇਫਲੂਵਿਅਮ (Telogen effluvium) : ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਲਾਂ ਦੇ follicles ਬਹੁਤ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਾਲ ਖੋਪੜੀ ਤੋਂ ਪੈਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਪੈਚ ਸਿਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਖੋਪੜੀ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਦੂਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਾਲ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੁਬਾਰਾ ਉੱਗਦੇ ਹਨ।
ਟ੍ਰਾਈਕੋਟੀਲੋਮੇਨੀਆ (Trichotillomania) : ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੇਅਰ ਪੁਲ ਡਿਸਆਰਡਰ (Disorder) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟ੍ਰਾਈਕੋਟੀਲੋਮੇਨੀਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਤਣਾਅ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਖਿੱਚਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਲ ਝੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਐਲੋਪੇਸ਼ੀਆ ਏਰੀਟਾ (Alopecia Areata) : ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤਣਾਅ ਹੀ ਐਲੋਪੇਸ਼ੀਆ ਏਰੀਟਾ ਅਤੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਆਟੋਇਮਿਊਨ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਰੋਮ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ।
ਵਾਲ ਝੜਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ?
ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲੋ। ਚਮੜੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਦਵਾਈਆਂ, ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ, ਕੁਝ ਆਰਾਮ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।