Mercury Harms Human Health and Environment:ਮੈਡੀਕਲ ਟੈਸਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਾਰਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 134 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕੇ ਪਾਰਾ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
ਅਲਬਾਨੀਆ, ਬੁਰਕੀਨਾ ਫਾਸੋ, ਭਾਰਤ, ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਾਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਮਿਲ ਕੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਗੇ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਦੀ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਹੋਵੇ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਚੀਜ਼ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇ।
ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਝੋ ਕਿ ਪਾਰਾ ਕੀ ਹੈ
ਪਾਰਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ 'Hg' ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਖਿਆ 80 ਹੈ। ਇਹ ਪਾਰਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਸਾਧਾਰਨ (ਧਾਤੂ) ਪਾਰਾ, ਅਕਾਰਬਨਿਕ ਪਾਰਾ ਮਿਸ਼ਰਣ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ) ਅਤੇ ਮਿਥਾਈਲਮਰਕਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਬਨਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)।
ਪਾਰਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਚਟਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਦੋਵੇਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਿਸਾਅ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਕੋਲੇ, ਤੇਲ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਵਜੋਂ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਇਹ ਪਾਰਾ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ, ਧੂੜ ਜਾਂ ਸਿੱਧੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਾਰਾ?
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਪਾਰਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਰਾ ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ। ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਪਕਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਾ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਟੁੱਟਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਰਾ ਬਾਹਰ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪਾਰਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ?
ਕੁਝ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਕਸਰ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਪਾਰਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਰਾ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਲ ਕੇ ਗੈਸ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਧੂੰਆਂ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਇਸ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਫੇਫੜੇ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਪਾਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਪਾਰਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ?
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਰਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੱਛੀ ਅਤੇ ਸੀਪ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਥਾਈਲਮਰਕਰੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਿਥਾਈਲਮਰਕਰੀ ਪਾਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਰੂਪ ਹੈ।
ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਾਰਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੰਟੇਨਰ ਜਾਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਸਾਜ਼-ਸਾਮਾਨ ਤੋਂ ਪਾਰਾ ਲੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪਾਰਾ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸਾਫ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਲ ਕੇ ਗੈਸ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਬਦਬੂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।