Mumps in Children: ਕੰਨ ਪੇੜੇ(Mumps) ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਗੁਬਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਖਾਣ ਜਾਂ ਨਿਗਲਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ, ਜੋ ਪੈਰਾਮਾਈਕਸੋਵਾਇਰਸ (RNA) ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਪੈਰੋਟਿਡ (ਲਾਰ) ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 2-12 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਇਸ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਇਸ (ਮੰਪਸ) ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਕੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ…
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਦੇ ਲੱਛਣ:
- ਗੱਲ੍ਹਾਂ, ਜਬਾੜੇ ਜਾਂ ਗਰਦਨ ਦੀ ਸੋਜ
- ਕੁਝ ਵੀ ਚਬਾਉਣ ਜਾਂ ਨਿਗਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ
- ਸਿਰ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਦਰਦ
- ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ, ਖੁਸ਼ਕ ਮੂੰਹ
- ਕੰਨ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ Mumps ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦੇ ਹਨ?
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਆਰਐਨਏ ਵਾਇਰਸ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਖੰਘਣ, ਛਿੱਕਣ ਜਾਂ ਗੱਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਪਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਕਰਮਣ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਖਾਣ, ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਭਾਂਡੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੰਨ ਪੇੜੇ (Mumps)ਕਿੰਨੇ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ ?
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ। ਇਹ ਵੀ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਕੰਨ ਪੇੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਰਭ ਵਿਚਲੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੇ ਦਿਮਾਗ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਦਿਲ ਵਰਗੇ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੰਨ ਪੇੜਿਆਂ (Mumps)ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ ਹੈ
1. ਕੰਨ ਪੇੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ।
2. ਸਫਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਕੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਜੇਕਰ ਕੰਨ ਪੇੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਡਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ।
4. ਭੀੜ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਚੋ।
5. ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਨਾ ਮਿਲਾਓ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹੋ।
6. ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬਾਹਰੋਂ ਘਰ ਆਓ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਨਾ ਭੁੱਲੋ।
7. ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਬਰਤਨ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ।
8. ਜੇ ਜਰੂਰੀ ਹੋਵੇ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ ਅਲੱਗ ਰੱਖੋ।
9. ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਚਿਹਰੇ, ਨੱਕ, ਅੱਖਾਂ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰੋ।