ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦਾ ਪਤਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ਼ ਸੁੰਗੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਗੀਆਂ ਦੀ ਸੋਚਣ, ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਆਮ ਤੌਰ ਉਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੀੜਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਦਵਾਈਆਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਦਵਾਈਆਂ ਹੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕਦੇ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣ ਸਕੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ‘ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਠੋਸ ਨਤੀਜਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ।
ਹਾਰਵਰਡ ਹੈਲਥ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਤੇ ਨਾਨ-ਇਨਫੈਕਸ਼ਿਅਸ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਲੂ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਵੈਕਸੀਨ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫਲੂ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟਾ ਟੁਕੜਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਤੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈੱਲਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੈਕਸੀਨ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।
ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਵਿੱਚ, amyloid-beta ਤੇ tau ਦੇ ਅਣੂ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਫਿਲਹਾਲ 9 ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਟਰਾਇਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਟ੍ਰਾਇਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਹੈ ਜਾਂ ਜੋ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹਨ।
ਇਹ ਟੀਕੇ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ amyloid-beta ਤੇ tau ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਟੀਕੇ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਾਰਵਰਡ ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੇਜ਼ਲ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਫਿਲਹਾਲ ਟਰਾਇਲ ਅਧੀਨ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਅਸਰਦਾਰ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ‘ਚ ਕਈ ਸਾਲ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ‘ਚ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਟੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਟ੍ਰਾਇਲ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਰੋਗ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਹਾਕੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।