Largest Producer of Spice In The World : ਮਸਾਲੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਜੀਵਨ ਹਨ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਮਸਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੀ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਹਰ ਪਕਵਾਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਸਾਲੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਛੋਲੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਰਾਜਮਾ ਲਈ ਵੱਖਰਾ, ਦਾਲ ਮਖਨੀ ਲਈ ਵੱਖਰਾ ਅਤੇ ਕੜ੍ਹੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖਰਾ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਧਰਤੀ (Land Of Spice) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹਾਂ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜਿਸ 'ਚ ਜਦੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹੜੀ ਤਸਵੀਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਈ ਲੋਕ 'ਮਿਰਚ' 'ਮਸਾਲੇ' 'ਗਰਮ' 'ਕਰੀ' ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਦਿ ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਪਕਵਾਨ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ। ਜਿਵੇਂ ‘ਕੜ੍ਹੀ’ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੜ੍ਹੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੇਥੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਸਾਬਤ ਲਾਲ ਮਿਰਚਾਂ ਦਾ ਤੜਕਾ।
ਇਹ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਮਸਾਲਾ ਫੈਕਟਰੀ
ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ, ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਮਸਾਲੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਮਸਾਲੇ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਲਗਭਗ 10.88 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਖਪਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਡਾ ਨਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਵੀ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ 75 ਫੀਸਦੀ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਟੈਂਡਰਡਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (International Organization for Standardization) ਯਾਨੀ ISO ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 109 ਮਸਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 75 ਮਸਾਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਹੜੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਹਨ ?
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਮਿਰਚ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਰਨਾਟਕ ਦਾ ਨਾਂ ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਧਨੀਆ ਉਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਫਿਰ ਜੀਰਾ ਉਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੇਰਲ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਸੂਬਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਸਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੇਰਲਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਸਾਲੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੇਰਲ ਤੱਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਰਾਜ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਇੱਥੇ ਮਸਾਲੇ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਵੀ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੇਰਲ ਦੇ ਕੋਚੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਲਈ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।