Natural Farming : ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ (Indian Army) 'ਚ 16 ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਝੱਜਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਧਾਨਾ ਪਿੰਡ (Dhana village) ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਨਿਲ ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਨਿਲ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ (Natural Farming) ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਖੇਤੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦਿਆਂ (ultivating fruits, vegetables and medicinal plants) ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਸਾਲਾਨਾ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਮਾਏ।
ਅਨਿਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਫ਼ਸਲ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬੀਜਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਵੇਰੇ 5 ਵਜੇ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਫੌਜੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਨਿਲ ਨੂੰ ਇਹ ਬਹੁਤੀ ਔਖੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। 2015 ਵਿੱਚ ਕਣਕ, ਬਾਜਰਾ, ਕਪਾਹ, ਸਰ੍ਹੋਂ, ਮੂੰਗੀ, ਛੋਲੇ, ਜੌਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਗੰਨਾ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸਹਿ-ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਜੋਂ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਫਲ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਉਗਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਇਹ ਪੌਦੇ ਉਸ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਬੀਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹਨ। ਇਹ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
2 ਤੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਮੁੱਲ 'ਤੇ ਵਿਕਦੀਆਂ ਹਨ ਫਸਲਾਂ
ਅਨਿਲ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਵੇਚਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਲਗਾਤਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਫਸਲ ਦਾ ਕੋਈ ਖਰੀਦਦਾਰ ਆਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਖਰੀਦਦਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਕੀਮਤ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਹੋ ਰਿਹੈ ਮੁਨਾਫ਼ਾ
ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਜਾਮੁਨ, ਆਂਵਲਾ, ਅਨਾਰ, ਬੇਰ, ਖਜੂਰ, ਅਮਰੂਦ, ਕੇਲਾ, ਚੀਕੂ, ਨਿੰਮ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ, ਵਾਸਾ, ਲੈਮਨ ਗਰਾਸ, ਅਜਵੈਨ ਪਤਾ ਅਤੇ ਅਪਰਮਾਰਗ ਦੇ ਔਸ਼ਧੀ ਪੌਦੇ ਲਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਠੂਆ, ਪੁਨਰਨਾਵਾ, ਚੌਲਾਈ ਵੀ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗਊ ਘਾਹ ਸਾਡੀਆਂ ਗਾਵਾਂ ਲਈ ਚੰਗਾ ਚਾਰਾ ਹੈ।