ਸ਼ੰਕਰ ਦਾਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ



Agriculture News: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਵੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਸੰਨਾਟਾ ਹੀ ਸੰਨਾਟਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ਤੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਅਜੀਬ ਮਾਯੂਸੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਬਾਹਰ ਮੰਜੇ ਡਹੇ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਲੋਕ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ਾਮ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬੈਠੇ ਕੇ ਖ਼ੂਬ ਰੌਣਕਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸੀ, ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਅਚਾਨਕ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੁਣ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤਾਂ, ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇੰਝ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਾਰਾ ਜਵਾਨ ਖ਼ੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਾਲਾ ਧੂੰਆਂ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਸਨ, ਅੱਜ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਜੋ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਹੈ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਸਦੀ ਬਾਅਦ (ਯਾਨੀ 100 ਸਾਲ ਬਾਅਦ) ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਹੁਣ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਬੁੱਢੇ ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਬਚੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।

 ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਰਿਪੋਰਟ ?



ਡਾਊਨ ਟੂ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਨੇ ਇੱਕ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੇਚਰ ਸਸਟੇਨੇਬਿਲਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2020 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 61.6 ਕਰੋੜ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਦੀ ਬਾਅਦ ਘਟ ਕੇ 27.3 ਕਰੋੜ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਯਾਨੀ ਇਸ 'ਚ 56 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ।

ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਘੱਟ


ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟੇਗੀ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘਟੇਗੀ। ਅੱਜ ਜਿੰਨੇ ਲੋਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਕ ਸਦੀ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਿਫ਼ਰ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨੌਜਵਾਨ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਖੇਤੀ ਦੀ ਕਲਾ ਤੇ ਵਿਧੀਆਂ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਚਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।

ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ


ਜਦੋਂ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਝਾੜ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨ ਅੱਜ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਅਨਾਜ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੇ ਤੇ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਖੇਤੀ ਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 12 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

ਫੂਡ ਐਂਡ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਏ.ਐੱਫ.ਓ.) ਮੁਤਾਬਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 70 ਫੀਸਦੀ ਖੇਤ ਇਕ ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 14.6 ਕਰੋੜ ਖੇਤ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 15.7 ਕਰੋੜ ਹੈਕਟੇਅਰ ਵਾਹੀਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 86 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖੇਤੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ 2 ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।