ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਗਰਭਪਾਤ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੀ ਨਿਯਮ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਹਨ।

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ 1973 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਅਦਾਲਤ ਰੋ ਵਰਸਸ ਵੇਡ ਨੇ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।

ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਮੈਡੀਕਲ ਟਰਮੀਨੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਪ੍ਰੈਗਨੈਂਸੀ 2020 ਬਿੱਲ ਨੂੰ 2 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 17 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਮਟੀਪੀ ਐਕਟ 1971 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਕਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ 20 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 24 ਹਫ਼ਤੇ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਲਾਤਕਾਰ ਪੀੜਤ, ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਅਪਰਾਧ ਹੈ
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਯੋਗ ਅਪਰਾਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ MTP ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਵਾਦ ਨੂੰ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੈਡੀਕਲ ਟਰਮੀਨੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਪ੍ਰੈਗਨੈਂਸੀ ਐਕਟ 1971 ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ 12 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਅਤੇ ਦੋ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ 20 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਦਾ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਓਦੋਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਸਮੇਤ), ਜਾਂ  ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਅਸਧਾਰਨ ਹੋਵੇ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਔਰਤ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਭਰੂਣ ਦੀ ਅਸਧਾਰਨਤਾ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 24 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਗਰਭਪਾਤ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਬੋਰਡ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ 12 ਹਫਤਿਆਂ ਤੱਕ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਦੋ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ 12 ਤੋਂ 20 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
20 ਤੋਂ 24 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਲਈ ਦੋ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
24 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਜੇ ਭਰੂਣ ਬਹੁਤ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਡੀਕਲ ਬੋਰਡ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ, ਜੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ।

ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ 26 ਦੇਸ਼ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ,ਜਿੱਥੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਗਰਭਪਾਤ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਭਾਵੇਂ ਮਾਂ ਜਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ, ਮਿਸਰ, ਸੂਰੀਨਾਮ ਅਤੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।