Chandrayaan 3 Landing: ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਕਾਊਂਟਡਾਊਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 14 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 6 ਵਜ ਕੇ 4 ਮਿੰਟ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਚੰਦਰਯਾਨ ਧਰਤੀ 'ਤੇ 14 ਦਿਨ ਭਾਵ ਚੰਦ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਰਹਿ ਕੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰੇਗਾ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇਸਰੋ ਨੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਸਫਲ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੋਈ ਦੇਸ਼ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ (spacecraft) ਉਤਾਰੇਗਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਮੂਨ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਚੰਦਰਯਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ-



1.   ਲੈਂਡਰ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕੀ ਕਰੇਗਾ ਰੋਵਰ?



ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਹਨ, ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਮੋਡਿਊਲ, ਦੂਜਾ ਲੈਂਡਰ ਮੋਡਿਊਲ ਵਿਕਰਮ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਰੋਵਰ ਪ੍ਰਗਿਆਨ। 17 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਮਾਡਿਊਲ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੈਂਡਰ ਮਾਡਿਊਲ ਵਿਕਰਮ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਰੋਵਰ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਨਾਲ ਚੰਦਰਮਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। 23 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਲੈਂਡਰ ਵਿਕਰਮ ਰੋਵਰ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਾਰੇਗਾ। ਰੋਵਰ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮੇਗਾ, ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਏਗਾ।



2.  ਲੈਂਡਿੰਗ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?



ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੀ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸ਼ਾਮ 6.04 ਵਜੇ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 15 ਮਿੰਟ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੈਂਡਰ ਖੁਦ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ, ਇਸਰੋ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਕਮਾਂਡ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪੜਾਅ 4 ਵਿੱਚ, ਲੈਂਡਰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਦਮ ਰੱਖੇਗਾ। ਇਸ 15 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ 1440 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਫਲ ਮਿਲੇਗਾ।



3. ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਕਿਸ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ?



14 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ ਮਾਰਕ-3 ਰਾਹੀਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਰੋ 'ਚ ਬੈਠੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਆਰਬਿਟ 'ਚ ਸ਼ਿਫਟ ਕੀਤਾ। ਫਿਲਹਾਲ ਚੰਦਰਯਾਨ ਚੰਦਰਮਾ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 6.04 ਵਜੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਨਰਮ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕਰੇਗਾ।



4. ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਉਤਰੇਗਾ ਵਿਕਰਮ?



ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦਾ ਲੈਂਡਰ ਵਿਕਰਮ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਉਤਰੇਗਾ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।



5. ਇਸਰੋ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ?



ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ਭਾਵ 14 ਦਿਨ ਰੁਕੇਗਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ, ਖਣਿਜ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਭੂਚਾਲ, ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰੇਗਾ। 1 ਚੰਦਰ ਅਰਥਾਤ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਧਰਤੀ ਦੇ 29 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 14 ਦਿਨ Daytime ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 14 ਦਿਨ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।