Gyanvapi Mosque Case: ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਦੀ ਏਐਸਆਈ ਸਰਵੇਖਣ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂ ਪੱਖ ਦੇ ਵਕੀਲ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਨ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ 'ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਸੀ। ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਕੰਧ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ। ਥੰਮ੍ਹ ਵੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਵਨਾਗਰੀ, ਗ੍ਰੰਥ ਤੇਲਗੂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਰੁਦਰ ਅਤੇ ਜਨਾਰਦਨ ਵਰਗੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਜੈਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, 'ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਮਹਾਮੁਕਤੀ ਮੰਡਪ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ 32 ਅਜਿਹੇ ਸਥਾਨ ਹਨ ਜੋ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਗਿਆਨਵਾਪੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿਚਲੇ ਥੰਮ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ 1669 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਥੰਮ੍ਹ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਹਿਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਕੰਧ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੈ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਹੁਕਮ 'ਤੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਖੌਤੀ ਮਸਜਿਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, 'ਏਐਸਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਖੰਭਿਆਂ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਰ ਦਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੂਰਵ-ਮੌਜੂਦਾ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ, ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਟੁਕੋ ਸਮੇਤ, ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੋਧਾਂ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਥੰਮ੍ਹ ਅਤੇ ਸਟੁਕੋ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਲਈ, ਕਮਲ ਦੇ ਤਗਮੇ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਉੱਕਰੀਆਂ ਵਿਆਲਾ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਫੁੱਲਦਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Padma Awards: ਪਦਮ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ, ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ
ਹਿੰਦੂ ਪੱਖ ਦੇ ਵਕੀਲ ਜੈਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, 'ਗਿਆਨਵਾਪੀ 'ਚ ਏਐੱਸਆਈ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ 'ਚ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਖੰਡਿਤ ਮੂਰਤੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। 839 ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਸਰਵੇ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਵਾਸਤਿਕ ਅਤੇ ਨਾਗ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਪਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਅੱਗੇ ਮੰਦਰ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਚਰਚਾ ਹੈ। ਏਐਸਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਏ.ਐਸ.ਆਈ. ਨੇ ਕਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Chandigarh News: ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਵਧੀ ਤਾਕਤ, ਸੜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਪਾਵਰਫੁੱਲ ਗੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਲੈਸ