ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੁਗ਼ਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ ਲੁੱਟਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵਪਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਅੰਬਾਨੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਡਾਨੀ...ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੀ ਦੌਲਤ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕੌਣ ਸੀ
ਇਸ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਸੀ। ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਫੈਕਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਦੀ ਦੌਲਤ ਲਗਭਗ 8 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਖਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਿਵੇਂ ਸੀ?
ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਥੋਕ ਵਿਕਰੇਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਥੋਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੰਡੀ ਦੀ ਦਾਲ ਪਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਕੀ ਵਿਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਪਕੜ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਫ਼ਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ?
ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਨੇ 25 ਅਗਸਤ 1619 ਨੂੰ 25000 ਮਹਿਮੂਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਧਾਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1630 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਗਰਾ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ 50000 ਰੁਪਏ ਉਧਾਰ ਦਿੱਤੇ, ਫਿਰ 1635 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 20000 ਰੁਪਏ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਧਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਅਤੇ 1636 ਵਿੱਚ, ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ। 27 ਜਨਵਰੀ 1642 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੈਣਦਾਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀਰਜੀ ਵੋਰਾ ਕੋਲ ਗਈ।