Sirmaur Deodar Tree : ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਔਖਾ ਕੰਮ ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ (Lekh Ram Chauhan) ਨੇ 75 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (Himachal Pradesh) ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ ਨੇ 4,500 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ 1,100 ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਗਾਏ, ਜੋ ਹੁਣ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੇਖ ਰਾਜ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਇੰਨਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਦਦ ਦੇ ਆਪਣੇ ਤੌਰ 'ਤੇ 15 ਵਿੱਘੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇਹ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵਾਂਗ ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ ਕੋਲ ਵੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਵਿਚ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲੋਂ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਲੋਹਾ ਸ਼ੇਖਾਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ ਪਿੰਡ ਮਾਲ ਅਫ਼ਸਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ ਦਾ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਇੰਨਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੱਚੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਬੂਟੇ ਉਗਾਏ।
ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਗਦਾ ਹੈ ਦੇਵਦਾਰ
ਦੇਵਦਾਰ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਵਦਾਰ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਰਾਜਗੜ੍ਹ 'ਚ ਲੇਖ ਰਾਮ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 4 ਹਜ਼ਾਰ 500 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਵਧਾ ਕੇ ਕਮਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਰੇਂਜ ਅਫ਼ਸਰ ਤਾਇਨਾਤ ਅਜੈ ਚੰਦੇਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੇਵਦਾਰ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਾਣੀ, ਪਰਾਗਿਤ ਹਵਾ, ਧੁੰਦ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਘੱਟ ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨੀ, ਐਟਲਸ, ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਅਤੇ ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।