Union Budget 2023: ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਭਲਕੇ ਯਾਨੀ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਮ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ। ਬਜਟ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਆਮ ਬਜਟ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਫੰਡ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਜਾਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਪੜ੍ਹੋਗੇ ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਮ ਬਜਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਿਲਚਸਪ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋਵੋਗੇ।
ਬਜਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ
2019 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਜਟ ਨੂੰ ਸੂਟਕੇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਲਾਲ ਕੱਪੜੇ ਵਿੱਚ ਫਾਈਲ ਲਪੇਟ ਕੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ। ਇਸ ਫ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਲੇਜ਼ਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਆਰ ਕੇ ਸ਼ਨਮੁਖਮ ਚੇਟੀ ਨੇ 26 ਨਵੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਚੇਟੀ ਨੇ 1947 ਤੋਂ 1948 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੱਲ 73 ਆਮ ਬਜਟ, 14 ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ ਅਤੇ 4 ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਿੰਨੀ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਜਟ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
2016 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਅਰੁਣ ਜੇਤਲੀ ਨੇ 2017 'ਚ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
'ਹਲਵਾ ਸਮਾਰੋਹ' ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਅਵਸਰ ਹੈ, ਜੋ ਬਜਟ ਛਪਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। 'ਹਲਵਾ' ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ 'ਕੜ੍ਹਾਈ' (ਵੱਡੇ ਪੈਨ) ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਬਜਟ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕਸਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।