Aditya L1 Launch Mission: ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ (2 ਸਤੰਬਰ 2023) ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। PSLV ਨੂੰ C57 ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਵੇਰੇ 11.50 ਵਜੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਪੁਲਾੜ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸੂਰਿਆ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ 125 ਦਿਨ ਲੱਗਣਗੇ। ਇਸ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਡਾ: ਸ਼ੰਕਰ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਡਾ. ਸ਼ੰਕਰ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਤੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੂਆਰ ਰਾਓ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸੈਂਟਰ (ਯੂਆਰਐਸਸੀ) ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਸੂਰਜੀ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਟਿਕਸ ਤੇ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਕੀਤਾ ਲਾਂਚ
ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ (ਇਸਰੋ) ਨੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਵਿੱਚ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਆਦਿਤਿਆ L1 ਸੂਰਜ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੇਲੋਡ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕੀਤਾ
ਇਸਰੋ ਦੇ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਵਾਲਾ ਪੇਲੋਡ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹੀ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਸਰੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ.
ਇਸਰੋ ਦੇ ਕਈ ਮਿਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਪੂਰੇ
ਡਾ. ਸ਼ੰਕਰਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਨੇ ਇਸਰੋ ਦੇ ਐਸਟ੍ਰੋਸੈਟ, ਚੰਦਰਯਾਨ-1 ਅਤੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਸਮੇਤ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ URSC ਵਿਖੇ ਸਪੇਸ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀ ਗਰੁੱਪ (SAG) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਆਗਾਮੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਦਿਤਿਆ-ਐਲ1, ਐਕਸਪੋਸੈਟ ਅਤੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਇਗਨੀਸ਼ਨ ਮੋਡੀਊਲ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਇਸਰੋ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ 'ਆਦਿਤਿਆ L1'?
ਇਸਰੋ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ1 ਸੂਰਜ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਏਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੰਜ ਲੈਗਰੇਂਜੀਅਨ ਬਿੰਦੂਆਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਰੋ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਇਸ ਨਾਲ ਸੂਰਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵੇਖਣ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲੇਗਾ।' ਇਸਰੋ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਸੂਰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤਾਰਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਹੋਰ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ, ਹੋਰ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਵਾਂਗ ਤਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
L1 ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੇਗਾ ਇਸਰੋ ਦਾ ਆਦਿਤਿਆ?
'ਆਦਿਤਿਆ-ਐਲ1' ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਨੂੰ ਹੋਰ ਅੰਡਾਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਲੈਗਰੇਂਜ ਪੁਆਇੰਟ 'L1' ਵੱਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ 'L1' ਵੱਲ ਵਧੇਗਾ, ਇਹ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗੁਰੂਤਾ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇਗਾ।
ਧਰਤੀ ਦੇ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਫੀਲਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦਾ ਕਰੂਜ਼ ਪੜਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ L1 ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਾਲੋ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਲੋੜੀਂਦੇ L1 ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਣਗੇ।