Sangrur: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਨਾਲ ਦਮ ਘੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਰ ਸਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜਾਇਜ਼ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਹਿਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਖਪਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ
ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਤੋਂ ਕਰਨਾਲ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਪੂਰੇ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਧੂੰਏਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚੀ ਹੋਈ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿੱਚ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਵੱਡੇ CBG ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ, ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਾਇਓਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਬਾਇਓ-ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ, ਪਰਾਲੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰੀਆਂ ਗੰਢਾਂ ਨੂੰ ਕਨਵੇਅਰ ਬੈਲਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਰਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਸ ਬਰਾ ਨੂੰ ਗੋਹੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਰਾਹੀਂ ਬਾਇਓਗੈਸ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਕੁਚਿਤ ਕਰਕੇ CNG ਵਾਂਗ ਸ਼ੁੱਧ ਬਾਲਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ CNG ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਾਇਓਗੈਸ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਸੀਐਨਜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਪਰ ਬਾਇਓਗੈਸ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀਐਨਜੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪੱਖੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੈਸੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ
ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਬੰਡਲਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਡਲ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਪਲਾਂਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪਲਾਂਟ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਅਦਾਇਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀ
ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਦੇ ਹਨ।ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ 15 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 16 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਲਗਭਗ 1695 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਹ ਕੇਸ 3431 ਸਨ ਭਾਵ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਸੰਗਰੂਰ ਬਾਇਓਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਗਰ ਕਾਰਨ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।
ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ
ਇਸ ਬਾਇਓਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਦੀ 300 ਟਨ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 33 ਟਨ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ 702 ਟਨ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ 8 ਟਨ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 33 ਟਨ ਗੈਸ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਗੈਸ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਤਿਆਰ ਬਾਇਓ ਗੈਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਖਰੀਦ ਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਾਧੂ ਗੈਸ ਨੂੰ ਹਵਾ 'ਚ ਹੀ ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਸਾੜ ਕੇ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸੀਐਨਜੀ ਵਾਂਗ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ
ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਬਣੀ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੀਐਨਜੀ ਵਾਂਗ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣ, ਐਲਪੀਜੀ ਵਾਂਗ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀਬੀਜੀ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਲ ਪੰਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਬਾਇਓਗੈਸ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਵੀ ਖਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਖਾਦ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਬਾਕੀ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਨਾਲੋਂ 30 ਤੋਂ 40 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ। ਕਰੀਬ 23 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਇਸ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ 600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ।
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ABP NEWS ਦਾ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ :
Android ਫੋਨ ਲਈ ਕਲਿਕ ਕਰੋ
Iphone ਲਈ ਕਲਿਕ ਕਰੋ