ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 43 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 235 ਫੀਸਦੀ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਧੇ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਤੋਂ 660 ਅਰਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕਰੇਗੀ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਿਛਲੇ 11 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ 15.3 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾਨ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੂਨ 2021 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ਾ 38.704 ਖਰਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਮਈ 'ਚ ਵਧ ਕੇ 44.638 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ।
ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਮੁਸਾਦਿਕ ਮਲਿਕ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, "ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਉੱਚ ਵਰਗ 'ਤੇ ਬੋਝ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ।" ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤਾਲਮੇਲ ਕਮੇਟੀ (ਈਸੀਸੀ) ਨੇ ਲਿਆ ਹੈ। ECC ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੋਝ ਪਾਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਗੈਸ ਦੀ ਖਪਤ ਚਾਰ ਕਿਊਬਿਕ ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ।
ਅਖਬਾਰ ‘ਦ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਕਿਊਬਿਕ ਮੀਟਰ ਗੈਸ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਕੀਮਤਾਂ ਤੋਂ 154 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਈਸੀਸੀ ਨੇ ਪੀਕੇਆਰ 100 ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਦਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਿਰਯਾਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਨਿਰਯਾਤ ਉਦਯੋਗ (ਕੈਪਟਿਵ ਪਾਵਰ) ਲਈ ਗੈਸ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾ ਗੈਸ ਵੇਚਣ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।"
ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਗੈਸ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕੂਲਰ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ। ਮੁਸਾਦਿਕ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਉੱਚੀ ਕੀਮਤ ਵਾਧੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ।"
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 2018 ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰ, ਬਜਟ ਅਤੇ ਅਸਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੀਮਤ ਦੇ ਸਮਾਯੋਜਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ, ਮੁਲਤਵੀ ਭੁਗਤਾਨ, ਮੁੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧ ਗਿਆ ਵੱਧ
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਗੜਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 11 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 15.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾਨ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਖਬਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੂਨ 2021 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ਾ 38.704 ਖਰਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਮਈ ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 44.638 ਖਰਬ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਕਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਦੇਣਦਾਰੀਆਂ ਜੂਨ 2021 ਵਿੱਚ 26.968 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਸਨ, ਇਹ ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਕੇ 29.850 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈਆਂ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਘਰੇਲੂ ਕਰਜ਼ੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਲੀਆ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਘਰੇਲੂ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਵਿਕਾਸ ਬਜਟ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਫੰਡ ਅਲਾਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਘਰੇਲੂ ਕਰਜ਼ੇ ਵਧਣ ਕਾਰਨ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਬਾਰੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ 30 ਜੂਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਏ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਐਸਬੀਪੀ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ 493 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਈ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਖਤਮ ਹੋਏ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ 9.816 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕੁੱਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਹੋਲਡਿੰਗ ਵੀ ਘਟ ਕੇ 15.742 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਰਹਿ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ 5.926 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਰਹੀ।