ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ, ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾ, ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਟਰੈਕ ਅਤੇ ਫੀਲਡ ਦੀ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ FINA ਯਾਨੀ 'ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਵਿਮਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ' ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਲਿਆ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਵਿਮਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (FINA) ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੈਰਾਕੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੂਨ ਵਿੱਚ, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਵਿਮਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (FINA) ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤੈਰਾਕੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ?
ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹੀਆਂ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਰਦਾਂ ਵਰਗੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਹਨ, ਉਹ 31 ਮਾਰਚ 2023 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਣਗੀਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰਾਂ ਦੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਬੰਧ 'ਚ WA (ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੇਬੇਸਟੀਅਨ ਕੋਅ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਿਉਂ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ?
ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੀਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ''ਸਰੀਰਕ ਲਾਭ'' ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਡਬਲਯੂਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਥਲੀਟਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਨ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਨਿਯਮ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਲੌਰੇਲ ਹਬਾਰਡ ਨੇ 2013 ਟੋਕੀਓ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ 87 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹਿਸ ਛਿੜ ਗਈ ਕਿ ਕੀ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਓਲੰਪਿਕ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲੌਰੇਲ ਹਬਾਰਡ ਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਲੌਰੇਲ ਹਬਾਰਡ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਐਥਲੀਟ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
ਲੌਰੇਲ ਹਬਾਰਡ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨ ਰਿਪਲੇਸਮੈਂਟ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਥੈਰੇਪੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੌਰੇਲ ਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਵਰਗ ਤੋਂ ਮਹਿਲਾ ਵਰਗ 'ਚ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। FINA ਦੁਆਰਾ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ, ਲੌਰੇਲ ਨੇ ਲੀਗ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
WA ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕੀ ਨਿਯਮ ਸਨ?
ਪਿਛਲੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, WA ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਪਦੰਡ ਮੰਨਿਆ ਸੀ। ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤਾਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 5 ਨੈਨੋਮੋਲ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਤੱਕ ਹੋਵੇ। ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਪੱਧਰ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ 'ਚ ਨਿਯਮਾਂ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ
2023 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, WA ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਨਿਯਮ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਡਬਲਯੂਏ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਤਾਂ ਹੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਟੈਸਟੋਸਟੀਰੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਲਈ 2.5nmol/L ਹੋਵੇ।
ਪੂਰੀ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ WA ਦਾ ਤਰਕ ਕੀ ਹੈ?
ਡਬਲਯੂਏ ਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨਿਯਮ ਬਹੁਤ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸ ਨਿਯਮ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਵਾਲ 'ਤੇ, ਡਬਲਯੂਏ ਨੇ ਸਪੋਰਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ, ਗਲੋਬਲ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਕੋਚ ਅਕੈਡਮੀ, ਐਥਲੀਟ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।