Electronic Voting Machine: ਵੋਟਿੰਗ (Election) ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਈਵੀਐਮ (EVM) ਦਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਸੁਣਿਆ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਚਰਚਾ ਹੈ। ਈਵੀਐਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ ਜੋ ਵੋਟਾਂ (Votes) ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਈਵੀਐਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਾਗਜ਼ ਜਾਂ ਪਰਚੀ (Ballot Box System) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਈਵੀਐਮ 'ਚ ਵੋਟਰ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ 'ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਟਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਖ਼ਬਰ 'ਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਕੀ EVM ਹੈਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ -
EVM ਮਸ਼ੀਨ ਕੀ ਹੈ?
ਈਵੀਐਮ ਮਸ਼ੀਨ 2 ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਡਿਵਾਈਸ ਦਾ ਨਾਮ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਡਿਵਾਈਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬੈਲਟਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਕੇਬਲ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਸ਼ੀਨ 'ਚ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਬੈਲਟਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੈਲਟਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੋਟਰ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਈਵੀਐਮ ਮਸ਼ੀਨ 'ਚ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਈਵੀਐਮ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੋਲਿੰਗ ਅਫ਼ਸਰ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੋਲਿੰਗ ਅਫ਼ਸਰ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਦਾ ਬਟਨ ਨਹੀਂ ਦਬਾਉਂਦੇ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਈਵੀਐਮ ਦਾ ਬਟਨ ਦਬਾ ਕੇ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਟਨ ਦਬਾ ਕੇ ਵੋਟ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਲੌਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀਂ ਜਿੰਨੀ ਵਾਰ ਵੀ ਬਟਨ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਵੋਟ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਈਵੀਐਮ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਵੋਟਿੰਗ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਜਲਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕੀ EVM ਨੂੰ ਹੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਈਵੀਐਮ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਈਵੀਐਮ ਰਾਹੀਂ ਵੋਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਬਟਨ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਹਰ ਵੋਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੀ ਵੋਟ ਲਈ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਰ 'ਚ ਬਟਨ ਦਬਾ ਕੇ ਈਵੀਐਮ ਉੱਤੇ ਵੋਟ ਪਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਹੁਣ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੈਕ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਦਾਅਵਿਆਂ 'ਚ ਕੋਈ ਸੱਚਾਈ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਾਅਵਾ ਇਹ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਉਲਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ।