Weather update- ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਸੋਕੇ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਗਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਜੀਪੀਟੀ (Mausam GPT) ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਾਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਮੀਂਹ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਤਰਾਲੇ (MoES) ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਐੱਮ ਰਵੀਚੰਦਰਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਗਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ/ਗੜੇ ਪੈਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਕਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ (Artificial rain) ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਾਂਗੇ। ਲੈਬ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ (ਕਲਾਊਡ ਚੈਂਬਰ) ਅਗਲੇ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਜਾਣਗੇ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ Artificial ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵਾਂਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਕੈਬਨਿਟ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ।
ਚੈਟਜੀਪੀਟੀ ਵਰਗੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ
ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਾਰਟ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਤੀ ਤਿਆਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਦਲ ਫਟਣ ਸਮੇਤ ਕੋਈ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਮੌਸਮੀ ਘਟਨਾ ਨਾ ਵਾਪਰੇ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਅਤੇ MoES ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਦਾਰੇ ਵੀ ਇੱਕ ਚੈਟਜੀਪੀਟੀ ਵਰਗੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ‘ਮੌਸਮ GPT’ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਲਾਂਚ ਕਰਨਗੇ। ਯੂਜਰਸ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਿਖਤੀ ਅਤੇ ਆਡੀਓ ਦੋਵਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ।
ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ
ਅਮਰੀਕਾ, ਕੈਨੇਡਾ, ਚੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜਾਂ ਜਾਂ ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਮੀਂਹ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਓਵਰਸੀਡਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਲਾਂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਗੜੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭੂਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਕੱਤਰ ਮਾਧਵਨ ਰਾਜੀਵਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਕਲਾਊਡ ਸੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਕਲਾਊਡ ਸੋਧ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੀਮਤ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪਰ, ਕਲਾਉਡ ਸਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਜੇ ਤੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ। ਰਾਜੀਵਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ‘ਤੇ ਖੋਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।’