ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਿੰਦੂਕੁਸ਼ 'ਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਦਹਿਸ਼ਤ 'ਚ ਰਹੇ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਢਹਿ ਜਾਵੇਗੀ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਕੋਈ ਖਸਤਾਹਾਲ ਇਮਾਰਤ ਢਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਡਰ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹੇ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ 6.6 ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ, ਤਦ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੰਨੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਕਿੰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜਾਣੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ...
ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਕੀ ਹੈ?
ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਮਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਕਿੰਨੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਕੰਬਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੰਗਾਂ ਤੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਸੀਸਮੋਗ੍ਰਾਫ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਆਦਿ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭੁਚਾਲ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਡਿੱਗਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਵੈਸੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ, ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਤੀਬਰਤਾ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 8 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ 'ਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਘੱਟ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ 'ਚ ਵੀ ਜਾਨੀ-ਮਾਲੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ 2.5 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2.5 ਤੋਂ 5.4 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5.5 ਤੋਂ 6 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਖਤਰਨਾਕ ਭੂਚਾਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ 6 ਤੋਂ 7 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 7 ਤੋਂ 7.09 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ 'ਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ 'ਚ ਦਰਾਰਾਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਭੂਚਾਲ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਭੂਚਾਲ ਸਾਲ 1916 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 9.6 ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ 5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।