Doorway Effect: ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੁੱਸਾ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਝੱਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਘਰਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੱਕ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਜਦੋਂ ਗੁੱਸੇ 'ਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਠੋਕ ਕੇ ਆਪਣਾ ਗੁੱਸਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਗੁੱਸਾ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਸਾਰਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਕਿਵੇਂ...
ਇਸੇ ਲਈ ਲੋਕ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਾਉਂਦੇ ਹਨ
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਡੋਰਵੇਅ ਇਫੈਕਟ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੈਂਟਿੰਗ ਇਫੈਕਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਗੁੱਸਾ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੀ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਕੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ (ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ) ਲਈ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਨਾ ਸਮਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਨੂੰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਥ੍ਰੈਸ਼ਹੋਲਡ ਥਿਊਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ਬਦਲਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ, ਗੈਬਰੀਅਲ ਏ. ਰੈਡਵੇਂਸਕੀ ਨੇ ਡੋਰਵੇਅ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ 'ਚ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਲਗਭਗ 300 ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇਕ ਕਮਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਈ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਕਮਰੇ ਦੀ ਯਾਦ ਧੁੰਦਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਬਾਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਵੀ ਸਾਲ 2021 'ਚ ਡੋਰਵੇਅ ਇਫੈਕਟ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਓਲੀਵਰ ਬੋਮਨ ਨੇ ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਕਮਰਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਰਚੁਅਲ ਕਮਰੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ। ਜਿਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਵੀ ਇਹੋ ਨਿਕਲਿਆ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜਗ੍ਹਾ ਬਦਲਣ 'ਤੇ ਇਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਵਨਾ ਹਲਕਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਤਣਾਅ ਜਾਂ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਵੀ ਗੁੱਸਾ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬੰਦ ਕਰਨ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਉਤਰਨ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਮਨ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਗੁਨਾਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।