Goat Farming: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਲਈ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੱਟ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਮਦਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭਵਤੀ ਕਰਵਾਉਣਾ, ਲੇਲੇ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਸਟਾਲ ਫੀਡਿੰਗ ਤਕਨੀਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਚਾਰੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਘੁੰਮਣਾ ਅਤੇ ਚਰਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਬੱਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕਿੱਲਿਆਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਵੀ ਪਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਾਰਬਰੀ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਬੱਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 1 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਇਹ ਬੱਕਰੀ ਬਹੁਤ ਐਕਟਿਵ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 4-5 ਲੇਲੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਵਾਲੀ ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਲੇਲੇ ਵੀ ਜਲਦੀ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕੀਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਲਈ, ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰੈਲ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੇਲੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਬੱਕਰੀ ਨੂੰ ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੇਲੇ ਦੀ ਵੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਚਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਮੱਕੀ, ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੀ ਰੋਟੀ, ਛਾਣ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਮਿਸ਼ਰਣ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਪੱਤੇ, ਕਣਕ, ਝੋਨਾ, ਉੜਦ ਅਤੇ ਤੁੜ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੁੱਕੇ ਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਖੁਆ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਬੱਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੇਲੇ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾਓ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ
ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਦੇਵੇਗੀ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਹੋ ਅਤੇ ਬੱਕਰੀਆਂ ਪਾਲਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਖਰਚਾ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 90% ਤੱਕ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਲਈ 35 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਿੱਤੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਵੀ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸਕੀਮ ਪਸ਼ੂ ਕਿਸਾਨ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ 'ਤੇ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ 'ਤੇ ਵੀ ਰਿਆਇਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਆਮਦਨ
ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਦੇ ਧੰਦੇ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਬੱਕਰੀਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਜਾਂ ਕਿਸਾਨ 20 ਬੱਕਰੀਆਂ ਪਾਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ 2,50,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਕੱਠੇ 20 ਬੱਕਰੀਆਂ ਪਾਲ ਕੇ ਕਿਸਾਨ 2,00,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।