ਭਲਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਏਗਾ Economic Survey, ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਹਾਲ?

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ 2024-25 ਦਾ ਮਕਸਦ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਵੇ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰਵਿਸ ਜਿਹੀਆਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਰੁਝਾਨ ਚੱਲ...

Nirmala Sitharaman: ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ 2024-25 ਦਾ ਮਕਸਦ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਵੇ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰਵਿਸ ਜਿਹੀਆਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਰੁਝਾਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ?

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦਰ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ, ਨਿਰਯਾਤ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟ। ਇਹ ਸਰਵੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਰਾਹਦਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—

ਪਹਿਲੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਰਗੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ GDP ਗਰੋਥ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਕਦੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦਾ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਅਮੂਮਨ 31 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 1 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ 31 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ।

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਕੌਣ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਫ਼ ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਵਿੱਚ ਕੀ-ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ:

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ
ਆਧੁਨਿਕ ਢਾਂਚਾ (Infrastructure)
ਰੁਜ਼ਗਾਰ (Employment)
ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਸਪਲਾਈ (Money Supply)
ਮੁੱਲਾਂ (Prices)
ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ (Imports-Exports)
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ (Foreign Exchange Reserves)
ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਰਣਨੀਤੀ ਤੇ ਇਸਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ।

ਇਕਾਨੋਮਿਕ ਸਰਵੇ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਸੰਸਦ ਟੀਵੀ ਅਤੇ PIB ਇੰਡੀਆ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਲਾਈਵ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ਼ ਤੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਿਕ X (ਪਹਿਲਾਂ ਟਵਿੱਟਰ) ਹੈਂਡਲ 'ਤੇ ਲਾਈਵ ਅਪਡੇਟ ਲਈ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।