FTA Between India and Britain: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ Free Trade Agreement ਬਾਰੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਫਰੀ ਟਰੇਡ ਐਗਰੀਮੈਂਟ (FTA India Britain) ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ 'ਚ ਸਿਆਸੀ ਸੰਕਟ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਹੁਣ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਮਾਰਚ 2023 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਐਫਟੀਏ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਹੁਣ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮਾਰਚ 2023 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੈ ਸਮਝੌਤਾ
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਦੁਵੱਲੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਪਾਰ 'ਚ ਦੁੱਗਣੇ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਸੰਕਟ (Britain Political Crisis) ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੌਦਾ ਉਦੋਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਹਨ (Britain PM Rishi Sunak) ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਆਸ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਜਲਦ ਹੀ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ
ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਹੀਂ 26 ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕਰੀਬ 14 'ਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਬਰਤਾਨਵੀ ਵਫ਼ਦ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਡੀਲ ਦੇ ਮਾਰਚ 2023 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ (PM Narendra Modi) ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਜੀ-20 ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਜੀ-20 ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ (FTA Between India and Britain) ਲਈ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਏਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗੀ।
ਲੇਬਰ ਇਨਸੈਂਟਿਵ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ (India and Britain FTA) ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਰਤ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਖੇਤਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਐਗਰੋ, ਚਮੜਾ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। . ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਵਧਣਗੇ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਐਫਟੀਏ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਦੋ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।