Masoor Dal Price Hike: ਅਰਹਰ ਅਤੇ ਉੜਦ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਸਰਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਲਈ ਦਾਲ ਦੇ ਸਟਾਕ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਵੱਲੋਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡਾ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਾਲ ਵੇਚਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਮੱਠੀ ਪੈ ਗਈ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਕਰੀ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
ਮਸਰਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਰਾਮਦ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਦਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਦਾਲ ਦੀ ਕੜੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਖਪਤ ਲਈ ਦਾਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਦੋਵੇਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਓਲਮ ਐਗਰੀ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਿਤਿਨ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਖਦਸ਼ੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹਦਾਇਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਘਟੀ ਮਸਰਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਖਰੀਦਾਰੀ
ਦਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਰਾਮਦ ਰੱਦ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਮਿਸਾਲ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਮਸੂਲ ਦੀ ਦਾਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਸਪਲਾਈ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 6 ਫੀਸਦੀ ਘਟ ਕੇ 770 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। 2022-23 ਵਿੱਚ, ਕੈਨੇਡਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦਾਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ। 31 ਮਾਰਚ, 2023 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ 370 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ 4.86 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁੱਲ ਦਰਾਮਦ ਦਾ 50 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦਰਮਿਆਨ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਮਸੂਲ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 420 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ।
ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਵਧੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 2.4 ਮਿਲੀਅਨ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਸਿਰਫ਼ 1.2 ਮਿਲੀਅਨ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਹੈ ਜੋ ਦਰਾਮਦ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਦਾਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਘਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਖਰੀਦ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।