Senior Citizens Concession: ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ (ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ.) ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਰਿਆਇਤਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੋਂ 5800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧੂ ਮਾਲੀਆ ਕਮਾਇਆ ਹੈ।
ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਰਿਆਇਤ ਲਈ ਸੀ ਵਾਪਸ
ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 20 ਮਾਰਚ, 2020 ਨੂੰ, ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਰਿਆਇਤ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਰੇਲਵੇ ਮਹਿਲਾ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਛੋਟ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਛੋਟ ਨੂੰ ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕਿਰਾਇਆ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, 60 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਤੇ 58 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਯਾਤਰੀ ਕਿਰਾਏ 'ਚ ਰਿਆਇਤ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਕੁਝ ਆਰਟੀਆਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ 'ਤੇ ਮਿਲੇ ਜਵਾਬਾਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇਸ ਸ਼ਖਸ਼ ਨੇ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਗੌੜ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਰਟੀਆਈ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾਇਰ ਕਰਕੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ 20 ਮਾਰਚ 2020 ਤੋਂ 31 ਜਨਵਰੀ 2024 ਤੱਕ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਇਸ ਸਿਰਲੇਖ ਤਹਿਤ 5875 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਹੋਈ ਹੈ। ਗੌੜ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਆਰਟੀਆਈ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿੰਨ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਅਰਜ਼ੀ ਵਿੱਚ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ 20 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ, 2022 ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧੂ ਮਾਲੀਆ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦੂਜੀ ਅਰਜ਼ੀ ਵਿੱਚ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਮਾਲੀਆ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ, 2022 ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ 2023 ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਰਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਤੀਜੀ ਅਰਜ਼ੀ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2023 ਤੋਂ 31 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਤੱਕ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਮਿਲੇ ਹਨ।"
ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੀਟੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਰਟੀਆਈ ਜਵਾਬਾਂ ਦੀ ਕਾਪੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਸਾਲ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਡੇਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ 20 ਮਾਰਚ, 2020 ਤੋਂ 31 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਤੱਕ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਵਾਧੂ ਮਾਲੀਏ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।।" "ਇਸ ਕਾਪੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ 13 ਕਰੋੜ ਪੁਰਸ਼, 9 ਕਰੋੜ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 33,700 ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 13,287 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਮਦਨ ਦੇ ਕੇ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।
ਗੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਔਰਤਾਂ ਲਈ 50 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਲਾਗੂ 40 ਫੀਸਦੀ ਰਿਆਇਤ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਰਕਮ 5,875 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਣਦੀ ਹੈ।" ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਵਾਲ ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਦਨਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਉਠਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਜਨਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਹਰ ਰੇਲ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ 55 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਛੋਟ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ, 'ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਲਈ ਰੇਲ ਟਿਕਟ ਦੀ ਕੀਮਤ 100 ਰੁਪਏ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੇਲਵੇ ਯਾਤਰੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 45 ਰੁਪਏ ਵਸੂਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ 55 ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਿਆਇਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਬਾਰੇ ਸ੍ਰੀ ਗੌੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿਰਫ ਰਿਆਇਤਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 55 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ 'ਤੇ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।