RBI: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ (PM Modi) ਨੇ 8 ਨਵੰਬਰ, 2016 ਨੂੰ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਾਲੇ ਧਨ 'ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਕਮੇਟੀ (ਐਮਪੀਸੀ) ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਆਸ਼ਿਮਾ ਗੋਇਲ ਨੇ ਨੋਟਬੰਦੀ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਵਸੂਲੀ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਕਸਾਂ ਦੀ ਆਦਰਸ਼ ਸਥਿਤੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।
ਛੋਟੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਲਾਗਤ
MPC ਮੈਂਬਰ ਆਸ਼ਿਮਾ ਗੋਇਲ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਦੇ ਕੁਝ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਖਰਚੇ ਸਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਫਾਇਦੇ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਡਿਜੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਅਰਥਚਾਰੇ ਦਾ ਰਸਮੀਕਰਨ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਵਰਗੇ ਫਾਇਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ।
ਟੈਕਸ ਦਾ ਕੁੱਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
ਟੈਕਸ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 'ਚ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਦੀ ਕੁਲ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ ਕਰੀਬ 24 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 8.98 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਗੁਡਸ ਐਂਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਟੈਕਸ (ਜੀਐਸਟੀ) ਦੀ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤਵੇਂ ਮਹੀਨੇ 1.40 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਜੀਐਸਟੀ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ 1.47 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ 26 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਾਇਲਟ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨਕਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ। "CBDCs ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਵਿੱਤੀ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰੇਗੀ।"