How OTT Make Money: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, Netflix, Hotstar ਅਤੇ Prime Video ਵਰਗੇ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਉਛਾਲ ਮਿਲਿਆ। ਲਾਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਘਰ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਸੀਰੀਜ਼ ਵੇਖੀਆਂ। ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹਨ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਪੈਸੇ ਲਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੁਫਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪੈਸਾ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਕੀ ਹੈ? ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਸਮੱਗਰੀ ਦਿਖਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਂਗੇ ਅਤੇ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
OTT ਕਰੋੜਾਂ 'ਚ ਕਮਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ
OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਿੱਧੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਾਹਕੀ ਫੀਸਾਂ ਤੋਂ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਓਟੀਟੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਜੋ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਓਟੀਟੀ ਕੰਪਨੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ।
OTT ਦੀ ਵਿਗਿਆਪਨਦਾਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਾਈਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ OTT ਕੰਪਨੀ ਉਹਨਾਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਵਿਗਿਆਪਨ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਆਮਦਨ ਇੱਥੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੀ ਆਮਦਨ ਉਹਨਾਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਛੱਡ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਾਹਕਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਫੀਸ ਵੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਐਫੀਲੀਏਟ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ ਵੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ OTT ਗਾਹਕ ਹਨ?
Ormax ਦੀ 2023 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 481 ਮਿਲੀਅਨ OTT ਉਪਭੋਗਤਾ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, 101.8 ਮਿਲੀਅਨ ਐਕਟਿਵ ਪੇਡ (B2C) OTT ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਹਨ।
ਓਟੀਟੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ 22.62 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਮਦਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਟਾਕ ਗਰੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, OTT ਤੋਂ 2025 ਤੱਕ 93.67 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
OTT 'ਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਸਿੱਧੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਚੋਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਮਾਲੀਆ ਸਿੱਧਾ OTT ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਫਿਲਮ ਜਾਂ ਸੀਰੀਜ਼ ਦੌਰਾਨ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਬੈਨਰ ਵੀ ਚੱਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਪੈਸਾ OTT 'ਤੇ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਲੀਆ ਸਿੱਧੇ OTT 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਓਟੀਟੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ, ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸਮੱਗਰੀ ਖਰੀਦਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਰਾਹੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
OTT ਵਪਾਰਕ ਮਾਡਲ ਕੀ ਹੈ?
TVOD: ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ 'ਡਿਮਾਂਡ 'ਤੇ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨਲ ਵੀਡੀਓ' ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਕੰਟੈਂਟ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਕੰਟੈਂਟ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਕੰਟੈਂਟ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਕੰਟੈਂਟ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕੋਗੇ। ਇਸ ਲਿਸਟ 'ਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਕੰਟੈਂਟਸ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਹੈ।
SVOD: ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ 'ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਵੀਡੀਓ ਆਨ ਡਿਮਾਂਡ' ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਯੂਜ਼ਰਸ ਨੂੰ 7 ਦਿਨ, 15 ਦਿਨ ਜਾਂ 1 ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਉਸ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਣਗੇ। ਗਾਹਕੀ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਪੈਸਾ ਸਿੱਧਾ OTT ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। Netflix, Amazon Prime ਅਤੇ Disney Plus ਵਰਗੇ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
AVOD: ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ 'ਐਡਵਰਟਾਈਜ਼ਿੰਗ ਵੀਡੀਓ ਆਨ ਡਿਮਾਂਡ' ਹੈ। ਇਹ ਭਾਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਫਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਫਿਲਮ ਜਾਂ ਸੀਰੀਜ਼ ਦੇਖਣ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੇਖਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਕੰਪਨੀ ਓਟੀਟੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਪਨ ਲਈ ਸਾਰੀ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੁਲੁ ਅਤੇ ਮੋਰ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ Netflix ਅਤੇ Disney Plus ਨੇ ਵੀ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਮਲਟੀ-ਸਕ੍ਰੀਨ ਮਾਡਲ: OTT 'ਤੇ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਡਲ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ OTT ਦੀ ਸਬਸਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵੱਖ-ਵੱਖ OTT ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਕਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ OTT ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ?
ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਐਂਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਨੇ BIGFlix ਨਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ OTT ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। nexGTv ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਪਲਾਨ ਫਲਾਪ ਹੋ ਗਿਆ। Zee5 ਅਤੇ Sony Liv ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ Disney Plus Hotstar ਨੂੰ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। Netflix ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਈਮ ਵੀਡੀਓ ਸਾਲ 2011 'ਚ ਭਾਰਤ 'ਚ ਆਈ ਸੀ ਪਰ ਵਰਤੋਂ 'ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਾਲ 2015 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ OTT ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਕ੍ਰੇਜ਼ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਲ 2019 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, OTT 'ਤੇ ਯੂਜ਼ਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਆ ਗਈ, ਵੈਸੇ, Disney Plus Hotstar, Zee5, Netflix ਅਤੇ Amazon Prime Videos ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ।