Citizenship: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕ ਦਾ ਬੱਚਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ? ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਜਨਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਮਿਲੇਗੀ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ 1 ਜੁਲਾਈ 1987 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲੋਕ, ਜਿਹੜੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਨ, ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਦਾਇਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਕਿੱਥੇ ਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਥੇ ਹੀ 1 ਜੁਲਾਈ 1987 ਤੋਂ 2 ਦਸੰਬਰ 2004 ਦਰਮਿਆਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ 3 ਦਸੰਬਰ 2004 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ ਜਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Makrana Marble: ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਮਕਰਾਨਾ ਪੱਥਰ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਕੀਮਤ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮਾਰਬਲ ਕਿੱਥੇ ਵਰਤਿਆ ?
ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਨਾਗਰਿਕਤਾ
ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਿਯਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਹੜੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲਈ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ
ਜਿਹੜੇ ਵਿਅਕਤੀ 26 ਜਨਵਰੀ, 1950 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਵਿਅਕਤੀ 10 ਦਸੰਬਰ 1992 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 3 ਦਸੰਬਰ 2004 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਦਸੰਬਰ 2004 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜਨਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਉਸਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Bhandasar Temple: ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਹ ਮੰਦਿਰ ਜੋ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤਿਆਰ, 500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ