ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ 'ਚ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਹੁਣ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ (CJI) ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅੰਨ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਸੀਜੇਆਈ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਇਸ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਅੰਨ੍ਹੇ ਕਾਨੂੰਨ ਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਕਿਉਂ ਬੰਨ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਦੇਵੀ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਕਿਉਂ ਸੀ?
ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਟੀ ਬੰਨੀ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਵਾਰ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਕੋਲ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਨਹੀਂ ਬਦਲੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੈ ਤੱਕੜੀ। ਪੈਮਾਨਾ ਅਜੇ ਵੀ ਨਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ. ਇਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਦਾਲਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਤੱਕੜੀ ਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਸਟ੍ਰਿਪ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਦੇਖੇ ਉਸ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਨਿਰਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪੱਖਪਾਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹੇ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਨਿਆਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨਾਲ ਨਿਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚਾ ਨਿਆਂ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।