ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜ਼ਮਾਨਤ, ਅੰਤਰਿਮ ਜ਼ਮਾਨਤ ਅਤੇ ਅਗਾਊਂ ਜ਼ਮਾਨਤ ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ 'ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਤਰਿਮ ਜ਼ਮਾਨਤ, ਜ਼ਮਾਨਤ ਅਤੇ ਅਗਾਊਂ ਜ਼ਮਾਨਤ 'ਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੈ। ਆਓ ਅੱਜ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ।
ਜ਼ਮਾਨਤ ਕੀ ਹੈ?
ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਈ ਬੁਲਾਏ ਜਾਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਮਾਨਤ ਇੱਕ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ਰਤੀਆ ਰਿਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਰਕਮ ਵੀ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਗਿਣਨਯੋਗ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਮਾਨਤੀ ਅਪਰਾਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਫੌਜਦਾਰੀ ਜਾਬਤੇ ਦੀ ਧਾਰਾ 437 ਦੇ ਤਹਿਤ ਜ਼ਮਾਨਤ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ 'ਤੇ ਰਿਹਾਅ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ਤਾਂ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।
ਅੰਤਰਿਮ ਜ਼ਮਾਨਤ ਕੀ ਹੈ?
ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੰਤਰਿਮ ਜ਼ਮਾਨਤ ਛੋਟੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਉਦੋਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰੈਗੂਲਰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ੀ ਨਿਯਮਤ ਜ਼ਮਾਨਤ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਾਇਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਦਾਲਤ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਜਾਂ ਕੇਸ ਡਾਇਰੀ ਮੰਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਆਮ ਜ਼ਮਾਨਤ 'ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 'ਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਦੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ੀ ਅੰਤਰਿਮ ਜ਼ਮਾਨਤ ਵੀ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਗਾਊਂ ਜ਼ਮਾਨਤ ਕੀ ਹੈ?
ਅਗਾਊਂ ਜ਼ਮਾਨਤ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਉਦੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ ਫਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਾਊਂ ਜ਼ਮਾਨਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।