Labour Day: ਹਰ ਦਿਨ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਾਸ ਦਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ, ਪਿਤਾ ਦਿਵਸ, ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਯਾਨੀ 1 ਮਈ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ? ਆਓ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀਏ।
ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਹ 1886 ਦਾ ਸਾਲ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲਹਿਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਹੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਲੇਬਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਸੌਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟੇ ਕੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਅੰਦੋਲਨ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 15 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਹਰਕਤ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਵਰਕਰਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਰਕਰ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਜਰਤ ਦੀ ਮਿਆਦ ਜਾਂ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟੇ 8 ਘੰਟੇ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਸਾਲ 1889 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ? ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਇਸ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਨਖ਼ਾਹ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸਬੰਧੀ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਪੂਰੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਿਆਦ 8 ਘੰਟੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ 1 ਮਈ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਭਾਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1889 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਮਈ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਲ 1923 ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕਿਸਾਨ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਰ ਸਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵੱਖਰਾ ਥੀਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, ਯਾਨੀ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਾਲ ਯਾਨੀ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ, ਥੀਮ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।