How Contraceptive Injection Work : ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਵੀ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਜੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਰ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਵਿਚਕਾਰ ਤੁਸੀਂ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।


ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਦੋਂ ਚਾਹੋ ਦੂਜੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।


ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ


ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ (Contraceptive Injections) ਵੀ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ ਹਾਰਮੋਨ ਜਾਂ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਹਾਰਮੋਨ (Estrogen Hormone & only Progesterone Hormone) ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਡੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬਲਗ਼ਮ ਨੂੰ ਮੋਟਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਅੰਡੇ ਬਣਨ ਅਤੇ ਗਰਭਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।


ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ ਨੂੰ ਡੈਪੋ (Depot) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਹਾਰਮੋਨ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 99 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।


ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ ਉਹਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਟੀਕੇ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 8 ਤੋਂ 13 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਗੋਲੀ ਲੈਣਾ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਰੀਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗੋਲੀ ਲੈਣ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।


ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਕੀ ਹਨ ?



  • ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਟੀਕਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਟੀਕਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

  • ਦੂਜਾ ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੈ।

  • ਤੀਜਾ ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ਜੋ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੀ ਮੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਲਗਵਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।


ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਿੱਥੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ



  • ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਂਹ 'ਤੇ ਵੀ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਟੀਕੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੇਟ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

  • ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਟੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਲਗਾਉਣਾ ਵੀ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਡੋਜ਼ ਦਾ ਸਮਾਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੁਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

  • ਇਹ ਟੀਕੇ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

  • ਇਹ ਟੀਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਵਾਲੇ ਟੀਕੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ ਹਾਰਮੋਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।