Postpartum Depression :  ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਆਉਣਾ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਕਸਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਧਿਆਨ ਮਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਕੁਝ ਖਾਵੇ ਜਾਂ ਕੁਝ ਗਲਤ ਕਰੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਪਵੇਗਾ।


ਡਲਿਵਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰਕ ਬਦਲਾਅ ਡਲਿਵਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਵੇ...


ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?


ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ (Postpartum Depression) ਜੋ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਓਨੇ ਹੀ ਬਦਲਾਅ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਾਰਮੋਨ (Hormones) ਦਾ ਪੱਧਰ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ (Emotional) ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ...



  • ਮੂਡ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ

  • ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ ਸਮੱਸਿਆ

  • ਉਦਾਸ ਹੋਣਾ

  • ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ

  • ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ

  • ਰੋਣਾ ਦੀ ਚਾਹਤ

  • ਇੱਕ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਅਲੱਗ ਬੈਠਣ ਦੀ ਇੱਛਾ


ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ?


ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਲਗਭਗ 70 ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤਕ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਲੱਛਣ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ (Serious) ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ...



  • ਉਨੀਂਦਰਾ

  • ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ

  • ਆਤਮਘਾਤੀ ਵਿਚਾਰ

  • ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸਾ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਰੋਂਦਾ ਹੈ

  • ਝਗੜਾਲੂ ਰੁਝਾਨ

  • ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁੱਖੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ

  • ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਜਾਂ ਸੁੱਟਣਾ


ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?



  • ਇਹ ਗੱਲ ਬਿਲਕੁਲ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

  • ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ (Irritability) ਵਧਦਾ ਹੈ।

  • ਸਰੀਰ ਦਾ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਧਣਾ ਵੀ ਮਾਸਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

  • ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।


ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀ ਹੈ?



  • ਜੇਕਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਛੱਡ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ, ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ।

  • ਔਰਤ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਹਰ ਕਦਮ 'ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹੈ।

  • ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਔਰਤ ਦੀ ਪਸੰਦ-ਨਾਪਸੰਦ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ, ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

  • ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੋਸਟਪਾਰਟਮ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਲਿਆਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

  • ਜੇਕਰ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਾਊਂਸਲਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਹਾਰਮੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਾਬ ਹਨ ਜਾਂ ਸਲਾਹਕਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਕੋਲ ਭੇਜ ਦੇਣਗੇ।