Health News : ਲਿਵਰ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਹੈ। ਜੇ ਲਿਵਰ 'ਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ 'ਚ ਹਲਚਲ ਮਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾਅ 'ਤੇ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗੀ। ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (ਏਮਜ਼) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ 38 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲ ਵਾਲੀ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਜੇ ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਡਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੱਕ ਰਹੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ 35 ਫੀਸਦੀ ਬੱਚੇ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਬਾਹਰੀ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੱਚੇ ਘਰੋਂ ਟਿਫਿਨ 'ਚ ਜੋ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਖਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਏਮਜ਼ ਦਾ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ‘ਜਰਨਲ ਆਫ ਕਲੀਨਿਕਲ ਐਂਡ ਐਕਸਪੈਰੀਮੈਂਟਲ ਹੈਪੇਟੋਲੋਜੀ’ (Journal of Clinical and Experimental Hepatology) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ
'ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ' ਨੇ ਏਮਜ਼ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, non-alcoholic fatty liver ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਅਕਸਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਚ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਸਮਾਂ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਰੋਗ ਵੀ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਲੀਵਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। NAFLD ਦੇ ਚਾਰ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਸ਼ੂਗਰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਜਾਂ ਡਿਸਲਿਪੀਡਮੀਆ ਹੈ ਤਾਂ NAFLD ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇ ਭਾਰ ਵਧ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਾਈਫ ਸਟਾਈਲ ਕਾਰਨ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕਸਰਤ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਲੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਫੂਡ ਨਾ ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਠਾਈਆਂ ਅਤੇ ਰੈੱਡ ਮੀਟ ਨਾ ਖਾਣਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ
ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵੀ ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇੰਨੇ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਕੇਟ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੈਲੋਰੀ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਧਣ ਨਾਲ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਾਨ ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੱਛਮੀ ਭੋਜਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਿਫਾਇੰਡ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਫੈਟ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਗੰਦੀ ਚਰਬੀ ਲੀਵਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚਿਪਕਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਦੂਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਮੋਬਾਈਲ, ਟੀਵੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਬਾਹਰ ਖੇਡਣ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ, ਬਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੰਤਰਾਂ ਨਾਲ ਚਿਪਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਾ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਵੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਪਰ ਜੇ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਭਿਆਨਕ ਬੀਮਾਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।