Covaxin VS Covishield Side Effects: Covishield ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਦਾ, ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਟੀਕਾ, ਅਜੇ ਸ਼ਾਂਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ Covaxin ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਖੋਜ ਨੇ ਸਨਸਨੀ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵੈਕਸੀਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਧੀ ਹੋਈ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਘਬਰਾਹਟ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਅਤੇ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੋਵੇਂ ਟੀਕੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਯੋਗ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਅਤੇ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੀ ਕਾਕਟੇਲ ਖੁਰਾਕ ਵੀ ਲਈ।
Covishield ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਮਾਮਲਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੰਪਨੀ ਐਸਟਰਾਜ਼ੇਨੇਕਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ 'ਚ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਖੁਦ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵੈਕਸੀਨ ਨੂੰ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਤੋਂ 6 ਹਫਤਿਆਂ 'ਚ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਥ੍ਰੋਮੋਸਿਸ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਕਲੋਟਿੰਗ (ਥਰੋਮਬੋਸਾਈਟੋਪੇਨੀਆ ਸਿੰਡਰੋਮ) ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਲੋਟਿੰਗ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੀ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹਨ
Covaxin ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਇਹ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੋਵੈਕਸਿਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜ ਵਿੱਚ, ਵੈਕਸੀਨ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵਾਇਰਲ ਉਪਰਲੇ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਦੀ ਲਾਗ, ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਵਿਕਾਰ, ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਕਾਰ, ਆਮ ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ ਹੈ, ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪੀਰੀਅਡਜ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬਹਿਸ ਇਹ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਜਾਂ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਪਿਤਾ ਕੌਣ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ? ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਕੀ ਟੀਕੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਦਤਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਾਇਰਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਡਾ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਬਾਇਓਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੁਨੀਤ ਕੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਰਾਏ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ?
ਡਾ: ਸੁਨੀਤ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਅਤੇ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਇਹ ਇੱਕ ਐਡੀਨੋਵਾਇਰਸ ਅਧਾਰਤ ਟੀਕਾ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਪਾਈਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨੂੰ ਟੀਕੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਾਰਸ ਕੋਵ 2 ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਰ ਟੀਕਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ, ਐਸਟਰਾਜ਼ੇਨੇਕਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਖੁਦ ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਮੈਂ ਅਜੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਐਸਟਰਾਜ਼ੇਨੇਕਾ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿੰਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ, ਜਾਨਲੇਵਾ ਥ੍ਰੋਮੋਬਸਿਸ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਡਾ: ਸੁਨੀਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਦੀ। ਡਾਕਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੋ ਵੀ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਲੌਂਗ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਹਿਲੂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੱਕੋ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਟੀਕੇ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਟੀਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਮਰੇ ਹੋਏ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੰਕਰਮਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦੇ ਐਂਟੀਜੇਨਸ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਇਨਐਕਟੀਵੇਟਿਡ ਵਾਇਰਸ 'ਤੇ ਬਣੀ ਵੈਕਸੀਨ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੋਰੋਨਾ ਜਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਾਗ ਦੀ ਕੋਈ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦੂਜਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕੀ ਗਾਰੰਟੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਓਮਾਈਕਰੋਨ ਜਾਂ ਕਰੋਨਾ JN.1 ਵਰਗੇ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਵੈਕਸੀਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਟੀਕੇ ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕਦੇ, ਇਹ ਮੌਤ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ। ਟੀਕਾਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਲਾਗ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕੀ ਗਾਰੰਟੀ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਉਹ ਸਿਰਫ ਟੀਕੇ ਦੇ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਕੋਮੋਰਬਿਡ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ SARS CoV ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸੰਕਰਮਣ ਕਾਰਨ ਲੌਂਗ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਨਹੀਂ। ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੀਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਰੋਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ?
ਡਾ: ਸੁਨੀਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਕੋਵਿਸ਼ੀਲਡ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਬਾਰੇ ਇਹੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਕਰੋਨਾ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਲਹਿਰਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੇ। , ਸਿਰਫ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੋਵੈਕਸੀਨ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਉਹ ਲੌਂਗ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਘਬਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।