World Cancer Day: ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਂਸਰ ਰਜਿਸਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 2020 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2025 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੇਸ 1.39 (13.9 ਲੱਖ) ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 1.57 ਮਿਲੀਅਨ (15.7 ਲੱਖ) ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਹਰ ਸਾਲ 4 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਕੈਂਸਰ ਦਿਵਸ’ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੈਂਸਰ ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਦਾ ਨਿਦਾਨ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ, ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ।

ਕੈਂਸਰ ਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ
ਕੈਂਸਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੈੱਲ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਕੇ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਕੈਂਸਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੈੱਲ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕੈਂਸਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫੇਫੜੇ, ਛਾਤੀ, ਕੋਲੋਰੈਕਟਲ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਆਟਿਕ ਤੇ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਰੂਪ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਲੱਛਣ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ।

1. ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਅਸਾਧਾਰਨ ਗੰਢ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ

2. ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਕਮੀ
3. ਚਮੜੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਚਮੜੀ ਦਾ ਪੀਲਾ, ਕਾਲਾ ਜਾਂ ਲਾਲ ਹੋਣਾ, ਜ਼ਖਮਾਂ ਦਾ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣਾ।
4. ਲਗਾਤਾਰ ਖੰਘ ਜਾਂ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ
5. ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਜਾਂ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਚੈਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ

ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕ
ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੀਐਨਏ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ (ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ) ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੈੱਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੀਐਨਏ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੀਨਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਾਰਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲਤੀ ਕਾਰਨ ਸੈੱਲ ਆਪਣਾ ਆਮ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੈੱਲ ਕੈਂਸਰਯੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਮਰ, ਮਾੜੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਕੁਝ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕ ਕੈਂਸਰ ਹੋਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਕਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੇ ਇਲਾਜ
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ। ਤੁਹਾਡੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਬਾਇਓਪਸੀ, ਇਮੇਜਿੰਗ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਟੈਸਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪੜਾਅ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ, ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਥੈਰੇਪੀ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਤੇ ਪੜਾਅ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੈਂਸਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ?
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਡਾਈਟ 'ਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।

1. ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।

2. ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖੋ।

3. ਭੋਜਨ 'ਚ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।

4. ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰੱਖੋ।

5. ਐਚਪੀਵੀ ਅਤੇ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾਓ।

6. ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਕਿਰਨਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਚੋ।

7. ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਚੋ।



ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:


https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin


https://apps.apple.com/in/app/abp-live-news/id811114904