World Suicide Prevention Day 2022 : ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2021 ਦੌਰਾਨ 1.64 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗਵਾਈ। ਔਸਤਨ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਗਭਗ 450 ਲੋਕ ਜਾਂ ਹਰ ਘੰਟੇ 18 ਲੋਕ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਸ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕਈ ਇਸ 'ਚ ਫਸ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਿਹਤ ਦੇਖ-ਰੇਖ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦਿਅਕ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ, ਮੇਓ ਕਲੀਨਿਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਲੋਕ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ ਉਹ ਵੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।
ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ, ਟੁੱਟਣ ਜਾਂ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਆਤਮ-ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜਾਂ ਆਤਮ-ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਗਾੜ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਪੋਸਟ-ਟਰਾਮੈਟਿਕ ਤਣਾਅ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਜਾਂ ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ।
ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਘਾਤਕ ਬੀਮਾਰੀ, ਭਿਆਨਕ ਦਰਦ ਜਿਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵੱਲ ਵੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਮਲਿੰਗੀ, ਲਿੰਗੀ ਜਾਂ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਲੋਕ ਵੀ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਹਾਇਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਅਦਾ ਕਰੋ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋ, ਤੁਸੀਂ ਗਲਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲਤ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕੋਗੇ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰੋ ਕਿ ਮੈਂ 24 ਘੰਟੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਲਤ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ।
ਨਸ਼ੇ, ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਬਚੋ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਸ਼ੇ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਆਤਮਘਾਤੀ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਓਵਰ-ਦੀ-ਕਾਊਂਟਰ ਡਰੱਗਜ਼ ਜਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰੋ
ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ-ਮਾੜੇ ਤੋਂ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਜਾਣੂ ਹੋ ਪਰ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਰ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਨਿਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ਲੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਸਰਤ ਕਰੋ, ਚੰਗਾ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣੋ
ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੰਗਾ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਸੁਣੋ। ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰਲੇ ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੰਗਾਂ ਚਲਣਗੀਆਂ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦਿਵਸ
ਵਿਸ਼ਵ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਰੋਕਥਾਮ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸੁਸਾਈਡ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ (IASP) ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ 60 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦਿਵਸ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸੁਸਾਈਡ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ (IASP) ਦੁਆਰਾ 2003 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।